II. LÀM VĂN

Trong bài thơ Sóng, nhà thơ Xuân Quỳnh có viết :

Ở ngoài kia đại dương

Trăm ngàn con sóng đó

Con nào chẳng tới bờ

Dù muôn vời cách trở

 

                                                                                              Cuộc đời tuy dài thế

Năm tháng vẫn đi qua

Như biển kia dẫu rộng

                                                                                              Mây vẫn bay về xa

 

Làm sao được tan ra

     Thành trăm con sóng nhỏ

Giữa biển lớn tình yêu

Để ngàn năm còn vỗ

(Sóng - Xuân Quỳnh, Ngữ văn 12, Tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2010, tr.155 - 156)

 Cảm nhận của anh/ chị về đoạn thơ trên. Từ đó nhận xét vẻ đẹp tình yêu trong thơ Xuân Quỳnh thể hiện qua đoạn trích.

a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận Mở bài nêu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài khái quát được vấn đề

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận Phân tích nội dung, nghệ thuật của đoạn trích; vẻ đẹp tình yêu trong thơ Xuân Quỳnh thể hiện qua đoạn trích

c. Triển khai vấn đề nghị luận thành cách luận điểm HS có thể triển khai theo nhiều cách nhưng cần vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng, đảm bảo yêu cầu sau:

* Giới thiệu khái quát về tác giả Xuân Quỳnh, tác phẩm Sóng và đoạn trích :

Xuân Quỳnh là một trong số những nhà thơ tiêu biểu nhất của thế hệ thơ trẻ thời chống Mĩ. Thơ Xuân Quỳnh là tiếng lòng của một tâm hồn phụ nữ nhiều trắc ẩn, vừa hồn nhiên, tươi tắn, vừa chân thành đằm thắm và luôn da diết trong khát vọng về hạnh phúc bình dị đời thường. - Sóng (1967) in trong tập Hoa dọc chiến hào là bài thơ đặc sắc viết về tình yêu, tiêu biểu cho phong cách thơ Xuân Quỳnh. Đoạn thơ là những khao khát, suy tư về tìnhyêu, hạnh phúc trong sự chảy trôi của thời gian và hữu hạn của đời người, qua đó thể hiện vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ và quan niệm tình yêu của tác giả

* Cảm nhận nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ

- Về nội dung: Niềm tin mãnh liệt cùng khát vọng hóa thân cao đẹp của người phụ nữ trong tình yêu

- Khổ 7. Niềm tin mãnh liệt trong tình yêu: Muôn ngàn con sóng ở ngoài kia đại dương sẽ đến bờ dẫu phải vượt qua muôn vời cách trở. Đó là cũng là kết cuc sum vầy – muôn ngàn người đang yêu giữa cuộc đời, dẫu qua gian truân thử thách sẽ đến được bến bờ hạnh phúc.

+ Chọn cách nói đảo (hai câu thơ cuối) -> có sự đắng cay trong trải nghiệm mà vẫn luôn tin vào sự tốt đẹp của cuộc đời, tình yêu, niềm tin của Xuân Quỳnh thêm đáng quý, trân trọng.

 => Quy luật của tự nhiên cũng là quy luật của cuộc đời – mượn sóng, nữ sĩ đã phơi trải đến kiệt cùng khát vọng và niềm tin vào sự hiện hữu của hạnh phúc

-  Khổ 8. Nhận thức về sự hữu hạn của đời người trong dòng chảy của thời gian

+ Chữ “tuy” đặt ở câu thơ thứ nhất vừa diễn tả thời gian năm tháng đang còn ở phía trước, vừa thoáng hiện lo âu về ngày kết thúc. Cách diễn đạt bằng cặp quan hệ từ tăng tiến “tuy…vẫn” khẳng định một quy luật phũ phàng: Con người dẫu có biết, có tiếc cũng không thể nào cưỡng lại, níu kéo dòng thời gian một đi không trở lại.

 + Cảm thức lo âu choán ngợp bởi sự mong manh của tình yêu trong giới hạn của kiếp nhân sinh ngắn ngủi, cũng giống như biển kia dẫu mênh mông là thế nhưng vẫn bị giới hạn bởi bờ, nên mây vẫn bay về xa.

=> Khổ thơ là sự xuất hiện của cách nói đối lập với giọng điệu nhận thức, lí giải về quy luật cuộc đời. Năm tháng dẫu dài, kết cục chia lìa vẫn đến, phía sau quy luật ấy của tự nhiên là nỗi lo âu của một cái tôi yêu đầy trăn trở

- Khổ 9.Sóng – khát khao vươn tới sự vĩnh hằng, bất tử :

+ Làm sao được tan ra … là sự hối thúc từ bên trong, khát vọng sống hết mình trong tình yêu. + Giữa biển lớn tình yêu – để ngàn năm còn vỗ: Khao khát vượt lên, thoát khỏi những ràng giữ tầm thường, ích kỉ; giới hạn của đời người để hiến dâng trọn vẹn, để tình yêu còn mãi giữa cuộc đời. => Khát vọng về một tình yêu vĩnh hằng, bất diệt của một trái tim vị tha, một tâm hồn giàu sức sống

Đoạn thơ đã khắc họa được vẻ đẹp tình yêu và tâm hồn người phụ nữ Việt Nam trong tình yêu: mãnh liệt, đắm say, chung thuỷ, luôn biết gắn chặt với cuộc đời; tiêu biểu cho tư tưởng và phong cách thơ Xuân Quỳnh.

- Về nghệ thuật: thể thơ ngũ ngôn, thể thơ ngũ ngôn giàu nhịp điệu, hình tượng sóng và em song hành cùng các biện pháp: điệp, đối lập tương phản, nhân hóa…

* Vẻ đẹp tình yêu trong thơ Xuân Quỳnh thể hiện qua đoạn trích

- Qua hình tượng sóng, bài thơ khắc họa vẻ đẹp tình yêu của người phụ nữ: thiết tha, nồng nàn, chung thủy, muốn vượt qua thử thách của thời gian và sự hữu hạn của đời người.

- Vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật trữ tình, cái tôi Xuân Quỳnh chân thành đằm thắm, mãnh liệt và luôn da diết trong khát vọng hạnh phúc đời thường