Viết bài nghị luận văn học (khoảng 600 chữ) phân tích nhân vật chàng Vương trong truyện truyền kì dưới đây.
ĐẠO SĨ NÚI LÃO
Tóm tắt phần trước: Có chàng họ Vương, tuổi trẻ mộ đạo, nghe nói trên núi Lao Sơn (ở tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc) có vị tiên liền tìm đến thì gặp một vị đạo sĩ tóc trắng rủ xuống tận cổ, tinh thần sắc sảo. Vương khấu đầu làm lễ, bắt chuyện, thấy đạo lí huyền diệu, bèn tôn làm thầy. Đạo sĩ nhìn Vương băn khoăn cho rằng sợ anh ta sức yếu, không chịu nổi khó nhọc để tu luyện nhưng Vương tỏ ý rất sẵn sàng.
Hơn một tháng ở lại trên núi, ngày nào đạo sĩ cũng gọi Vương dậy, đưa cho chiếc rìu, bảo theo lũ học trò đi hái củi. Tay chân Vương phỏng mọng, đau không chịu nổi, có ý muốn về. Thế nhưng khi được chứng kiến phép biến hoá tài tình của đạo sĩ trong tiệc rượu thì Vương cố nán ở lại để mong học được từ thầy một điều huyền diệu nào đó.
Lại qua một tháng nữa, khổ không kham, mà đạo sĩ vẫn chưa truyền cho một phép gì. Sốt ruột quá, bèn lên cáo từ, xin về
- Đệ tử qua mấy trăm dặm đường tới xin học thầy; dầu chẳng học được cái đạo trường sinh bất tử, cũng mong thầy dạy cho chút gì gọi là hả chút lòng cầu học. Thế mà qua hai, ba tháng, chỉ những sáng đi kiếm củi, tối lại trở về. Hồi ở nhà, đệ tử chưa bao giờ khổ như thế.
Đạo sĩ cười, bảo:
-Ta đã nói trước là anh không chịu nổi khó nhọc, nay đã quả nhiên. Sáng mai, sẽ cho người dẫn anh về.
Vương lại nài nỉ:
-Đệ tử làm lụng đã nhiều, xin thầy dạy cho một thuật mọn, khỏi phụ công lao đệ tử lặn lội tới đây.
Đạo sĩ hỏi muốn cầu thuật gì, Vương nói:
- Thường thấy thầy đi đâu, tường vách không ngăn nổi, chỉ xin một phép ấy cũng đủ lắm.
Đạo sĩ cười, nhận lời. Bèn dạy cho phép bắt quyết[1], bảo miệng đọc mấy câu thần chú, rồi hô: “Vào đi! Vào đi!”. Vương đối mặt với bức tường nhưng ngần ngừ không dám vào. Đạo sĩ lại hô rằng:
-Cứ vào đại thử coi!
Vương theo lời, thong thả tiến lại, đến tường bị vấp. Đạo sĩ bảo củi đầu, vào thật nhanh, đừng rụt rè. Vương bước xa bức tường mấy bước, đọc câu thần chủ, bước nhanh tới, cảm thấy như chỗ trống không. Quay nhìn lại thì đã thấy mình ở bên kia tường. Mừng quả, vào lạy tạ xin về.
Đạo sĩ nói:
-Về nhà phải giữ gìn đứng đắn; không thể thì phép không nghiệm nữa đâu. Nói rồi, cấp tiền cho Vương ăn đường mà về.
Đến nhà, chàng khoe đã gặp tiên, tường vách dày đến đâu cũng không ngăn nổi. Vợ không tin. Vương theo như cách đạo sĩ đã dạy, cách tường mấy bước, củi đầu chạy ù vào. Đầu đập tường cứng ngã lăn đùng. Vợ nâng dậy, nhìn xem, thấy trản sưng bươu bằng quả trứng. Vợ chế giễu mãi. Vương vừa thẹn vừa tức, chửi mãi lão đạo sĩ bất lương.
(Nguyễn Đức Lân dịch, Liêu Trai chí dị,
NXB Văn học, Hà Nội, 2006, tr.20-23)
Giải bởi Vietjack
a. Mở bài: Giới thiệu vấn đề nghị luận: Nhân vật chàng Vương trong truyện “Đạo sĩ núi Lao” (Bồ Tùng Linh) là một người trẻ tuổi mộ đạo, tìm thầy mong học được các phép thuật nhưng vì ngại khó, ngại khổ, thiếu ý chí và không xác định đúng mục đích của việc “học đạo” nên đã không thành công.
b. Thân bài
b1. Giới thiệu sơ qua về tác giả, tác phẩm (dựa vào các thông tin được cung cấp trong đề bài và hiểu biết của cá nhân – nếu có). Tham khảo các thông tin sau:
(1) Nhà văn Bồ Tùng Linh (1640 – 1715) là nhà văn nổi tiếng đời nhà Thanh (Trung Quốc), sáng tác nhiều thể loại, trong đó, tiêu biểu nhất là bộ Liêu Trai chí dị. Tập sách gồm 431 truyện. Tác giả đã mượn chuyện thần tiên, ma quái,... để phê phán nền chính trị và những thói hư tật xấu của con người và xã hội Trung Quốc thời bấy giờ. Liêu Trai chí dị đã được dịch ra nhiều thứ tiếng trên thế giới. (2) Truyện Đạo sĩ núi Lao là một trong số các tác phẩm tiêu biểu của tập sách.
b2. Phân tích nhân vật chàng Vương trong truyện
(1) Vương là chàng trai trẻ có khát vọng: + Anh ta quyết tâm “tầm sư học đạo”: Nghe nói trên núi Lao Sơn (ở tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc) có vị tiên, anh đã bỏ công sức tìm đến để làm lễ xin được theo thầy học đạo; dù phải qua “mấy trăm dặm đường”; + Quyết tâm của chàng Vương cũng có lúc thăng trầm nhưng hơn một lần trong truyện anh ta đã cố gắng giữ quyết tâm đó (nhất là khi được chứng kiến phép biến hoá tài tình của đạo sĩ); anh ta luôn bị thôi thúc bởi “học được từ thầy một điều huyền diệu nào đó” (chú ý tới vai trò của yếu tố kì ảo tạo trong truyện truyền kì). Tác giả đã khai thác mối quan hệ học trò – đạo sĩ; đây cũng là xu thế thể hiện quan niệm thẩm mĩ thời phong kiến, cũng là đặc trưng của truyện truyền kì. (2) Vương là người thiếu ý chí, nghị lực: + Anh ta đã không đủ kiến nhẫn, ngại khó, ngại khổ khi rèn luyện: Hơn một tháng trên núi, thầy yêu cầu đi hái củi hàng ngày, công việc lao động khiến cho tay chân Vương” phỏng mọng”, chỉ vậy thôi anh đã thấy “đau không chịu nổi” và “có ý muốn về”, + Vì vất vả, lại nôn nóng do thầy chưa dạy điều gì “huyền diệu”, chàng Vương đã dao động ngày một nhiều trong quá trình thử thách của đạo sĩ: sau khi cố ở lại thêm một tháng thì cáo từ, xin về; còn có ý trách thầy không dạy đạo cho mà chỉ bắt “sáng đi kiếm củi, tối lại trở về”; “hồi ở nhà, chưa bao giờ khổ thế”. (3) Vương là người chưa xác định đúng đích đến của việc “học đạo”: + Tuy được cho là “mộ đạo” nhưng thực ra Vương cũng không xác định được mục đích rõ ràng, chân chính của việc học. Qua trò chuyện với thầy cho thấy anh ta ngưỡng mộ đạo “trường sinh bất tử” nhưng cũng không rõ lí do anh theo học; mục đích học đạo của anh có vẻ như chủ yếu là để ra oai, “khoe mẽ” với mọi người. Vì vậy, trước khi “bỏ cuộc”, anh ta vẫn nài nỉ thầy dạy cho “một thuật mọn, khỏi phụ công lao đệ tử”; thuật mọn anh xin thầy truyền dạy là “đi xuyên tường” vì anh rất ngưỡng mộ khi thấy thầy đi mà “tường vách không ngăn nổi”; + Có lẽ cũng nhận ra điểm yếu của người học trò nên khi nghe anh ta nói vậy thì “thầy cười” và nhận lời (cái cười có hàm ý chăng?); thầy truyền dạy phép thuật đó, không quên dặn chàng Vương phải “giữ gìn đứng đắn” thì “phép thuật mới linh nghiệm”; + Chàng Vương trở về và thất bại ngay khi thể hiện “tài năng” với vợ (khoe khoang, ra oai hành đạo không đúng); kết quả là anh ta bị đập đầu vào tường cứng “ngã lăn đùng”, “trán sưng bươu bằng quả trứng”; bị vợ “chế giễu mãi”. Đó là một kết thúc bất ngờ nhưng logic với mạch phát triển của truyện, chứa đựng ý nghĩa triết lí sâu sắc về cuộc đời: bài học về những điều được và mất; mối quan hệ tất yếu giữa chùn bước và thất bại,... (4) Nghệ thuật thể hiện nhân vật: Tác giả sử dụng thành công yếu tố kì ảo để thể hiện nhân vật chàng Vương. Đó là phép thuật kì ảo, biến hoá tài tình của người đạo sĩ mà Vương được chứng kiến và “cố nán lại để mong học được từ thầy một điều huyền diệu nào đó”. Chi tiết kì ảo giúp cho câu chuyện về nhân vật trở nên thú vị, hấp dẫn, nửa hư nửa thực, đồng thời làm rõ mục đích học thiên về khoe mẽ, ra oai,... của chàng Vương... (5) Đánh giá, nhận xét về nhân vật: + Qua nhân vật, tác giả muốn gửi đến người đọc thông điệp về bài học thành công trong cuộc sống (cần có ý chí, bản lĩnh, có mục tiêu rõ ràng và nỗ lực để đạt được mục tiêu đó; “Trên con đường thành công không có dấu chân của kẻ lười biếng”); + Từ hành trình “tầm sư học đạo” của nhân vật chàng Vương (bị cuốn hút bởi đạo lí huyền diệu) đến khi kết thúc (bỏ cuộc vì không chịu được khó khăn, vất vả; nôn nóng vì chưa học được phép thuật từ thầy; ngã lăn ra, bươu đầu, làm trò cười cho vợ vì phép thuật không màu nhiệm), tác giả có lẽ cũng muốn thể hiện quan điểm của tầng lớp đạo sĩ chân chính: đạo là vì đời, do đó cần xác định đúng đẳn mục tiêu để học đạo, học rồi phải hành đạo cho đúng nghĩa thì mới có giá trị.
c. Kết bài: Khái quát lại về hình tượng nhân vật; rút ra bài học cho bản thân từ vấn đề có liên quan (cần rèn luyện ý chí, bản lĩnh trong cuộc sống mới có thể đến đích thành công; cần thấu hiểu mục đích của đạo học để phát triển bản thân, trở thành người có ích cho cộng đồng, xã hội,...).
II. PHẦN VIẾT (6,0 điểm)
Bàn về tự học tác giả Nguyễn Duy Cần từng nói: “Học đâu phải là công việc của một thời kì cắp sách đến trường (thập niên đăng hoả), mà thực ra là công phu thực hiện suốt một đời người”.
Anh/ Chị có đồng ý với quan điểm đó không, vì sao? Hãy viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) làm rõ một lí do để bảo vệ ý kiến của anh/ chị.
