Đề thi giữa kì 1 lớp 10 môn Ngữ Văn có đáp án (Đề 13)
-
3043 lượt thi
-
6 câu hỏi
-
90 phút
Danh sách câu hỏi
Câu 1:
Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi:
“Trèo lên cây bưởi hái hoa,
Bước xuống vườn cà hái nụ tầm xuân.
Nụ tầm xuân nở ra xanh biếc,
Em đã có chồng anh tiếc lắm thay.
Ba đồng một mớ trầu cay,
Sao anh chẳng hỏi những ngày còn không.
Bây giờ em đã có chồng,
Như chim vào lồng như cá cắn câu.
Cá cắn câu biết đâu mà gỡ,
Chim vào lồng biết thuở nào ra ?”
Xem đáp án
PCNN: Nghệ thuật
Thể thơ lục bát
Câu 3:
Nêu nội dung chính của văn bản.
Xem đáp án
Lời than vãn của chàng trai về việc cô gái đã đi lấy chồng.
Lời trách móc của cô gái vì chàng trai quá chậm trễ trong việc bày tỏ tình cảm với cô.
Câu 4:
Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ trong 2 câu:
“Bây giờ em đã có chồng,
Như chim vào lồng như cá cắn câu.”?
Xem đáp án
Biện pháp tu từ So sánh (như chim, như cá).
Tác dụng: nhấn mạnh vào tình cảnh bị rang buộc bởi hôn nhân của cô gái. Gợi hình ảnh gò bó, tù túng (chim lồng, cá chậu). Gợi cảm xúc buồn bã, tiếc nuối của cô gái.
Biện pháp tu từ Ẩn dụ (chim vào lồng, cá cắn câu).
Tác dụng: nhấn mạnh vào tình cảnh bị rang buộc bởi hôn nhân của cô gái. Gợi hình ảnh gò bó, tù túng (chim lồng, cá chậu). Gợi cảm xúc buồn bã, tiếc nuối của cô gái.
Câu 5:
Viết đoạn văn từ 5 đến 7 dòng thể hiện cảm nhận của anh/chị về nỗi niềm của nhân vật “em” trong 4 câu cuối của văn bản.
Xem đáp án
Nhân vật em trong đoạn thơ trên là một người con gái đã có "chồng". 4 câu thơ cuối gợi lên sự chật hẹp, bị bó buộc với người đàn ông mình không hề yêu thương. Đồng thời qua biện pháp so sánh, ta có thể thấy được sự đau đớn, lòng muốn được giải thoát khỏi tình yêu không có kết quả này. 4 câu cuối còn để cho chúng ta thấy được một tình yêu dang dở của cô gái với chàng trai. Ta thấy được nỗi khổ đau, sự tiếc nuối và sự dang dở của mối tình còn hoài dang dở với chàng trai.
Câu 6:
Bằng hình thức nhập vai hóa thân vào nhân vật, anh/chị hãy kể lại quá trình đấu tranh của Tấm với mẹ con Cám sau khi được trở thành Hoàng hậu.
Xem đáp án
I. Mở bài
Giới thiệu câu chuyện bằng lời của nhân vật Tấm: tôi sinh ra trong một gia đình bình thường nhưng cuộc đời tôi đã phải trải qua nhiều câu chuyện đau buồn.
II. Thân bài
1. Diễn biến mâu thuẫn xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám
Con đường đấu tranh giành lấy hạnh phúc của Tấm.
+ Tấm về giỗ cha, bị mẹ con Cám dụ trèo lên cây cau, sau đó chặt gốc cau. Tấm ngã chết, Cám được đưa vào cung thay thế.
+ Tấm chết hóa thành chim vàng anh, báo hiệu sự có mặt trên đời. Mẹ con Cám giết thịt chim
+ Tấm hóa thành cây xoan đào, tỏa bóng mát cho nhà vua. Mẹ con Cám chặt cây, đốt làm khung cửi.
+ Tấm hóa thành con ác trên khung cửi, trực tiếp tuyên chiến với kẻ thù . Mẹ con Cám đốt khung cửi.
+ Tấm hóa thành quả thị, ngày ngày chui ra quét dọn, nấu cơm cho bà hàng nước, sau đó gặp lại nhà vua và trở về làm hoàng hậu. Mẹ con Cám ngỡ ngàng và chết một cách thảm khốc
→ Chặng 2, mâu thuẫn xung đột dữ dội, một mất một còn xoay quanh ngôi vị hoàng hậu
→ Tấm luôn trong thế chủ động, đấu tranh mạnh mẽ, quyết liệt. Tấm không còn khóc, không còn Bụt giúp đỡ, những lần hóa thân của Tấm cho thấy sự chiến đấu không khoan nhượng, sức sống mãnh liệt không thể tiêu diệt của cái thiện.
→ Mâu thuẫn cũng được giải quyết theo hướng thiện thắng ác.
→ Tấm từ một cô gái nhu mì, yếu đuối trở nên mạnh mẽ, can đảm, kiên cường đấu tranh để giành lấy hạnh phúc, diệt trừ cái ác. Mẹ con Cám là những kẻ tham lam, độc ác truy sát Tấm đến tận cùng.
2. Bản chất của mâu thuẫn, xung đột
- Xuất phát từ mâu thuẫn trong gia đình phụ hệ: Dì ghẻ - con chồng
+ Tấm và Cám là hai chị em cùng cha khác mẹ
+ Tấm và dì ghẻ là con chồng dì ghẻ
→ Đây là mâu thuẫn phổ biến trong xã hội.
- Phản ánh mâu thuẫn xã hội giữa cái thiện và cái ác.
+ Tấm đại diện cho các nhân vật ở tuyến thiện: Hiền lành, nhu mì, đau khổ, tội nghiệp luôn nhận được sự giúp đỡ, dám đứng lên chống lại cái ác
+ Mẹ con Cám lười biếng, nhẫn tâm, độc ác
→ Thể hiện quan niệm của nhân dân ở hiền gặp lành, ác giả ác báo và ước mơ về một xã hội công bằng.
3. Hành động trả thù của Tấm
- Tấm trở về cung, làm hoàng hậu và trẻ đẹp hơn trước
- Cám ngỡ ngàng, khát khao được đẹp như chị. Tấm bày cách cho Cám xuống hố, dội nước sôi cho trắng đẹp rồi chết
- Mẹ Cám thấy vậy cũng lăn đùng ra chết
→ Hành động này phù hợp với quá trình trưởng thành trong đấu tranh của Tấm: Từ hiền lành cam chịu, yếu đuối đến mạnh mẽ quyết liệt chống lại cái ác và cuối cùng ra tay trừng phạt cái ác
→ Phù hợp với quan niệm của nhân dân: Ở hiền gặp lành, ác giả ác báo
4. Đặc sắc nghệ thuật
- Xây dựng những mâu thuẫn, xung đột theo hướng tăng tiến
- Xây dựng hai tuyến nhân vật thiện ác rõ rệt
- Sử dụng những mô típ truyền thống: mô típ vật duy nhất còn sót lại (con cá, chiếc giày, quả thị, trầu têm cánh phương), mô típ hóa thân, ...
- Sử dụng các yếu tố thần kì: nhân vật thần kì (Bụt), vật thần kì (Xương cá bống, bầy chim sẻ), những lần hóa thân của Tấm.
III. Kết bài
- Khái quát lại vấn đề