Bài thơ viết theo thể thơ tự do. Các dòng trong bài thơ không đều nhau về số chữ, các dòng thơ ngắt nhịp đa dạng, gieo vần linh hoạt (có sự phối hợp của nhiều vần), bài thơ không chia khổ,...

Bài thơ sử dụng nhiều biện pháp tu từ. Ví dụ: Ở dòng 1, dòng 6, tác giả dùng biện pháp ẩn dụ; từ dòng 2 đến dòng 5, tác giả dùng các biện pháp như liệt kê, ẩn dụ, điệp cấu trúc; dòng 10 và 11, tác giả dùng biện pháp điệp cấu trúc và ẩn dụ; dòng 13 tác giả dùng biện pháp tương phản;... Học sinh chọn và nêu tên 2 biện pháp theo yêu cầu.

Học sinh dựa vào ý thơ “Nhưng đêm hội này, chỉ một lần tôi được hát/ Chỉ sống một cuộc đời giữa vô cùng năm tháng/ Chỉ một lần gặp bạn, bạn yêu thương” (nghĩa là cuộc đời ngắn ngủi, những cơ hội để được thể hiện mình, để được yêu thương không có nhiều) để giải thích vì sao nhân vật trữ tình cho rằng: “Tôi chẳng muốn điệu hát buồn là kỉ niệm về tôi” (tôi không muốn người khác có ấn tượng về mình là một người luôn u sầu, buồn bã).

Bài thơ thể hiện cái nhìn tích cực, lạc quan về cuộc đời, thể hiện tình yêu đời và trân trọng cuộc sống của nhà thơ (cho dù cuộc sống còn nhiều khổ đau, vất vả).

Học sinh rút ra thông điệp nào cho bản thân sau khi đã hiểu chủ đề của bài thơ/ tư tưởng của tác giả; có lí giải cụ thể về thông điệp ấy (dựa vào trải nghiệm và quan điểm sống của bản thân).

Tham khảo một số thông điệp sau: Cuộc sống dẫu có những khó khăn, thử thách nhưng con người phải luôn sống lạc quan, hi vọng; Con người không nên đổ lỗi cho hoàn cảnh khi cuộc sống của mình không được như ý muốn; Mỗi người chỉ được sống một lần trong đời, vì thế hãy làm cho cuộc sống của mình trở nên có ý nghĩa; Mỗi người chúng ta gặp trong cuộc đời có thể chỉ gặp một lần, vì thế hãy để lại ấn tượng tích cực về bản thân ta trong lòng họ; Trong muôn vàn cách sống, hãy chọn cách sống mang lại niềm vui cho bản thân và những người xung quanh;...

a. Mở đoạn: Giới thiệu vấn đề nghị luận: Nhân vật Uy-lít-xơ trong đoạn trích là người có trí tuệ, bình tĩnh, tự tin.

b. Thân đoạn: Làm rõ vấn đề nghị luận

(1) Nêu hoàn cảnh của Uy-lít-xơ: Trở về nhà và phải trải qua nhiều thử thách, trong đó có việc giải mã bí bí mật về chiếc giường mà Pê-nê-lốp (vợ của chàng) đưa ra. (2) Uy-lít-xơ thấy vợ vẫn “sắt đá”, “ngồi cách xa chồng”, chưa thừa nhận mình thì trách móc Pê-nê-lốp: “trái tim trong ngực nàng kia là sắt”. Sau đó, chàng đưa ra giải pháp cùng với sự trách móc, hờn dỗi, bực dọc: “Già hãy kê cho tôi một chiếc giường để tôi ngủ một mình, như bấy lâu nay, vì trái tim trong ngực nàng kia là sắt.” (3) Uy-lít-xơ nói ra những bí mật về chiếc giường “kì lạ” một cách tỉ mỉ, tự tin và không giấu được niềm tự hào. Có thể nói, việc giải mã bí mật về chiếc giường là không dễ vì thời gian xa cách có thể khiến Uy-lít-xơ quên đi nhiều việc, trong đó có bí mật về chiếc giường. Tuy nhiên, qua việc giải mã này, Uy-lít-xơ đã thể hiện mình là một người cao quý và nhẫn nại, tin vào chính mình và tin vào người thân trong gia đình, nhất là vợ mình. (4) Nghệ thuật thể hiện nhân vật Uy-lít-xơ trong đoạn trích: tạo hoàn cảnh thử thách để bộc lộ phẩm chất tốt đẹp của nhân vật; lựa chọn chi tiết nghệ thuật đặc sắc; sử dụng nhiều biện pháp tu từ, nhất là so sánh; sử dụng đối thoại;...

c. Kết đoạn: Khái quát đặc sắc nghệ thuật của đoạn trích: Tác giả đã tạo được hoàn cảnh thử thách để làm bộc lộ những phẩm chất tốt đẹp của nhân vật; lựa chọn chi tiết nghệ thuật đặc sắc; sử dụng nhiều biện pháp tu từ, nhất là so sánh; sử dụng đối thoại;...)

Đây là đề mở. Học sinh đọc kĩ đoạn trích để bàn luận về một quan điểm sống mà mình cho là hợp lí nhất được rút ra từ đoạn trích.

Tham khảo một số quan điểm sống sau: (1) Hãy tự trở thành người làm thay đổi cuộc sống của chính mình. (2) Không nên dựa dẫm vào người khác. (3) Hãy tự tin vào bản thân mình. (4) Hãy sống chủ động.

a. Mở bài: Giới thiệu vấn đề nghị luận: Quan điểm sống rút ra từ đoạn trích “Nếu bấy lâu nay... hơn bạn nghĩ nhiều” của Hae Min (ví dụ: Hãy tự trở thành người làm thay đổi cuộc sống của chính mình).

b. Thân bài (gợi ý cho ví dụ về quan điểm sống đã nêu ở mở bài)

b1. Giải thích. Hãy tự trở thành người làm thay đổi cuộc sống của chính mình nghĩa là mình cần phải làm chủ cuộc sống của bản thân, tự mình làm thay đổi cuộc sống của chính mình chứ không dựa dẫm, ỷ lại vào người khác. Đó cũng là tư tưởng mà tác giả Hea Min gửi gắm qua đoạn trích “Nếu bấy lâu nay... hơn bạn nghĩ nhiều”

b2. Nêu suy nghĩ, quan điểm của bản thân về vấn đề nghị luận và sử dụng li lẽ, bằng chứng để phân tích, chứng minh bảo vệ suy nghĩ, quan điểm đã nêu

Phân tích nguyên nhân và tác dụng của quan điểm sống “Hãy tự trở thành người làm thay đổi cuộc sống của chính mình”: (1) Nguyên nhân: mỗi người có một điều kiện, hoàn cảnh sống, năng lực riêng; mỗi người có một mục đích sống riêng; không ai có thể ở bên cạnh để giúp đỡ, hỗ trợ chúng ta suốt cuộc đời; cuộc sống luôn biến đổi khôn lường;... (2) Tác dụng: + Giúp bản thân luôn chủ động trong cuộc sống, không chờ đợi và phụ thuộc vào sự giúp đỡ của người khác hoặc những điều kiện từ bên ngoài; + Giúp bản thân thấy được giá trị của những thành quả mà mình tạo ra cho bản thân và xã hội; + Giúp bản thân trở nên mạnh mẽ, dũng cảm, biết cách tự chịu trách nhiệm về những việc mình làm, không đổ lỗi cho người khác hoặc hoàn cảnh. (3) Chứng minh, làm rõ ý kiến bằng các bằng chứng thể (lấy ví dụ về bản thân và những người xung quanh).

b3. Bình luận, liên hệ

(1) Không máy móc, cứng nhắc trong quan niệm “tự trở thành người làm thay đổi cuộc sống của chính mình”. (2) Khi cần thiết, hãy tìm kiếm và trân trọng sự giúp đỡ của người khác; luôn có ý thức học hỏi từ những cách sống tích cực. (3) Luôn làm cho cuộc sống của bản thân phát triển theo chiều hướng tốt đẹp hơn.

c. Kết bài: Khẳng định sự cần thiết của việc “tự trở thành người làm thay đổi cuộc sống của chính mình”.