Đoạn thơ trên được viết theo thể thơ tám chữ.

Các từ ngữ chỉ thái độ, phong cách sống của nhân vật trữ tình: mang theo từng suối rượu, nguồn tình; mến yêu; phong nhã, nồng.

Đoạn thơ có một số biện pháp tu từ như: ẩn dụ (hai dòng thơ đầu, dòng thơ cuối,...); tương phản (thể hiện qua các từ trái nghĩa như phong nhã tục, giá đúc – ấm,...); điệp cấu trúc câu (Để...);... Học sinh chọn và nêu tác dụng của một biện pháp trong số các biện pháp tu từ ấy.

Ví dụ: Nhà thơ Xuân Diệu sử dụng biện pháp ẩn dụ ở dòng thơ “Tôi có sẵn một Mặt Trời giữa ngực”. “Mặt Trời giữa ngực” chính là tình yêu đời sống nồng nàn, cháy bỏng luôn thường trực (“có sẵn”) trong tâm hồn của nhà thơ; là cách nhìn đời sống lạc quan, tích cực. Xuân Diệu dùng tình yêu ấy, cách nhìn ấy để yêu đời, yêu người. Hơn thế nữa, ông muốn lan toả tình yêu ấy sang mọi người để mọi người cũng yêu đời, yêu người như ông. Phải có tình yêu cuộc sống mãnh liệt, Xuân Diệu mới có “Mặt Trời giữa ngực” như thế.

Trong đoạn thơ, Xuân Diệu đã triển khai, tổ chức hình ảnh, mạch cảm xúc theo cách tương phản, tạo nên sự đối lập giữa cuộc đời và thái độ, phong cách sống của nhiều người (đạm bạc, tục, giá đúc,...) với thái độ, phong cách sống của tác giả (mang theo suối rượu, nguồn tình, mến yêu, phong nhã, nồng,...). Với cấu tử này, nhà thơ nhấn mạnh, khẳng định quan điểm, cách sống riêng, tích cực của bản thân; đồng thời mong muốn làm cho cuộc đời trở nên đẹp đẽ, con người trở nên tràn đầy sức sống và có nhiều niềm vui, hạnh phúc.

Trong đoạn thơ, Xuân Diệu đã thể hiện một quan điểm sống tích cực: sống chủ động, yêu đời và yêu người nồng nàn, cháy bỏng (cho dù cuộc đời không như ý), muốn làm cho cuộc đời trở nên đẹp đẽ, đáng sống.

Từ quan điểm đó của nhà thơ, anh/ chị hãy nêu ngắn gọn quan điểm sống của mình và giải thích vì sao mình lại chọn quan điểm ấy (bằng cách chỉ ra ý nghĩa, giá trị của cách sống ấy trong việc làm cho bản thân và cuộc đời trở nên tốt đẹp hơn).

a. Mở đoạn: Giới thiệu vấn đề nghị luận: Đoạn trích diễn tả những trăn trở về cuộc sống và khát khao được sống trong hoà bình của tác giả Đặng Thuỳ Trâm). b. Thân đoạn: Làm rõ vấn đề nghị luận

(1) Nêu hoàn cảnh làm bộc lộ tâm trạng và tư tưởng của tác giả: xa gia đình đi chiến đấu, “đã hi sinh cuộc sống riêng mình” vì “nền Hoà bình độc lập” của đất nước, trời mưa làm tăng nỗi nhớ nhà và khát khao được sống trong hoà bình. (2) Nêu và phân tích tâm trạng của tác giả: + trăn trở về cuộc sống (càng sống và chiến đấu thì “càng thấy phức tạp”; nhận thấy con người có “nhiễu đòi hỏi quá”, “không bao giờ thoả mãn được cả”, “càng ngày càng muốn hoàn chỉnh, càng ngày càng lắm yêu cầu và trong những bước tiến lên ấy bao nhiêu là gai góc cản trở, nếu không vững trí bền tâm sẽ dễ dàng thất bại”; + tự an ủi, động viên mình (“nghĩ làm gì cho nhiều để rồi phải nặng những đau buồn”); + khích lệ bản thân hãy sống tích cực hơn nữa (“Hãy cứ tìm lấy những niềm vui đi, hãy cứ sống giàu lòng tha thứ, giàu sự hi sinh một cách tự giác đi. Đừng đòi hỏi ở cuộc đời quá nhiều nữa.”); + buồn nhớ gia đình (nhìn, nghe mưa mà “thêm buồn thấm thía” và “thèm khát vô cùng một cảnh sum họp của gia đình”, mong ước “có cánh bay về căn nhà xinh đẹp ở phố Lò Đúc để cùng ba má và các em ăn một bữa cơm rau muống và nằm trong tấm chăn bông ấm áp ngủ một giấc ngon lành”). Đó cũng là những trăn trở của những con người khi phải đối diện với cuộc sống phức tạp và đấu tranh để lựa chọn cho mình cách sống phù hợp, có ý nghĩa; tìm về với gia đình (dù chỉ là sự tìm về trong tâm tưởng) là tìm đến chỗ dựa tinh thần vững chắc để vượt qua những phức tạp, khổ đau mà con người đang phải chịu đựng. (3) Nêu và phân tích tư tưởng của tác giả: khát khao được sống trong hoà bình (thể hiện qua giấc mơ “thấy Hoà bình lập lại”, “trở về gặp lại mọi người”); suy ngẫm về giá trị của cuộc sống hoà bình và cuộc đấu tranh của dân tộc, trong đó có bản thân để đổi lấy Độc lập Tự do (ở bốn câu cuối). Đó là tư tưởng đúng đắn, sâu sắc của tác giả – một thanh niên giàu lòng yêu nước và đức hi sinh.

c. Kết đoạn: Khái quát được nghệ thuật của đoạn trích (tiêu biểu cho thể loại nhật kí) và những phẩm chất đáng quý của người viết (tỉnh táo, lạc quan, giàu lòng vị tha và đức hi sinh, yêu gia đình và khát khao hoà bình cho dân tộc,...).