Loài người và “mọi hình thức sống trên hành tinh này” khác nhau ở điểm:

- Mọi hình thức sống trên hành tinh này đều nỗ lực phát huy tối đa tiềm năng của mình;

Tác dụng của việc sử dụng những câu hỏi ở đoạn (3):

- Nhấn mạnh sự băn khoăn, nỗi trăn trở khi con người không nỗ lực cố gắng, phát huy hết năng lực bản thân để chinh phục được mục tiêu, mơ ước, khát vọng của cuộc đời mình.

- Thí sinh bảy tỏ quan điểm: đồng tình/ không đồng tình/ đồng tình một phần.

- Lí giải: Thí sinh có thể lập luận theo nhiều cách khác nhau để bảo vệ quan điểm của bản thân nhưng cần có tính thuyết phục, không vi phạm pháp luật và các chuẩn mực đạo đức xã hội.

Gợi ý:

+ Nếu đồng tình: khi được lựa chọn, con người có xu hướng chọn những gì dễ dãi nhất, né tránh thử thách, cho phép hưởng thụ quá sớm, đôi khi còn thiếu hiểu biết mà lựa chọn sai lầm... → bỏ lỡ cơ hội khám phá năng lực bản thân, con người không thể trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình, khó đạt được những thành công lớn lao.

+ Nếu không đồng tình: Sự lựa chọn giúp con người được chủ động, được sống là chính mình (với năng lực, sở trường, niềm yêu thích của mình), biết chịu trách nhiệm trước những lựa chọn của bản thân...

Viết đoạn văn trình bày suy nghĩ về sự cần thiết của việc nỗ lực phát huy tiềm năng bản thân.

* Yêu cầu hình thức: 

- Viết đúng một đoạn văn nghị luận xã hội theo cấu trúc. 

- Bài viết phải có bố cục đầy đủ, rõ ràng; văn viết có cảm xúc; diễn đạt trôi chảy, bảo đảm tính liên kết; không mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp. 

* Yêu cầu nội dung: 

Học sinh có thể lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách. Có thể theo hướng sau:

- Phát huy tiềm năng bản thân là quá trình tìm hiểu, phát triển và sử dụng tối đa những năng lực, ưu điểm, thế mạnh của cá nhân.

- Sự cần thiết của việc nỗ lực phát huy tiềm năng bản thân:

+ Là chìa khoá để thành công, vì: khi con người phát huy tối đa những ưu điểm và khả năng của chính mình sẽ tạo nên nguồn sức mạnh để đạt được những kết quả tốt nhất.

+ Mang đến cho con người cuộc sống hạnh phúc vì hiện thực hóa được tiềm năng cá nhân, được sống là chính mình.

+ Con người tự phát triển hoàn thiện bản thân, có những đóng góp lớn cho xã hội

- Khi không biết nỗ lực phát huy tiềm năng của bản thân con người sẽ sống hoài, sống phí (mờ nhạt, ít dấu ấn, khó thành công...)

Cảm nhận về đoạn thơ trong Đất Nước. Từ đó, nhận xét về chất trữ tình - chính luận trong đoạn thơ.

* Yêu cầu hình thức: 

- Thí sinh biết kết hợp kiến thức và kĩ năng làm nghị luận văn học để tạo lập văn bản.

- Bài viết phải có bố cục đầy đủ, rõ ràng; văn viết có cảm xúc; diễn đạt trôi chảy, bảo đảm tính liên kết; không mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp. 

* Yêu cầu nội dung: 

I. Giới thiệu chung 

- Nguyễn Khoa Điềm là một nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mĩ. Phong cách nghệ thuật đậm chất triết lí, giàu chất suy tưởng. 

- Đoạn trích Đất Nước nằm trong tập trường ca Mặt đường khát vọng được viết trong thời kì chống Mĩ. Đoạn trích là cách định nghĩa mới mẻ về đất nước với tư tưởng bao trùm “Đất nước của nhân dân”.

- Khái quát vấn đề: Phân tích đoạn thơ; nhận xét quan niệm về chất trữ tình - chính luận trong đoạn thơ.

II. Phân tích 

1. Phân tích đoạn trích:

* Vị trí đoạn trích: Đoạn trích nằm ở phần đầu của tác phẩm khi tác giả đi lí giải, định nghĩa về đất nước.

* Cội nguồn của đất nước: 

- Tác giả khẳng định một điều tất yếu: “Khi ta lớn lên đất nước đã có rồi”, điều này thôi thúc mỗi con người muốn tìm đến nguồn cội đất nước. 

+ “Ta”: người đại diện nhân xưng cho cả một thế hệ nói lên ý thức tìm hiểu cội nguồn.

+ Thôi thúc con người tìm hiểu cội nguồn của đất nước.

- Nguyễn Khoa Điềm đã tìm hiểu và lí giải cội nguồn của đất nước: Đất nước bắt đầu bằng lời kể của mẹ, miếng trầu bà ăn, từ phong tục tập quán quen thuộc, từ tình nghĩa thủy chung,.. 

- Đất nước được cảm nhận bằng chiều dài của thời gian, chiều rộng của không gian và chiều sâu của lịch sử văn hóa dân tộc. 

* Sự cảm nhận đất nước ở phương diện lịch sử, văn hóa