Mất đoạn: Mất đi 1 đoạn NST, mất đoạn thường gây chết hay giảm sức sống.

Lặp đoạn: Là 1 đoạn NST có thể lặp lại 1 hay nhiều lần, làm tăng số lượng gen trên đó. Nhìn chung lặp đoạn không gây hậu quả nặng nề như mất đoạn.

Đảo đoạn: Là 1 đoạn NST đứt ra rồi đảo ngược 180° và nối lại làm thay đổi trình tự phân bố các gen trên đó.

Chuyển đoạn: Là sự trao đổi đoạn giữa các NST không tương đồng, hoặc chuyển đoạn trên 1 NST, một số gen trong nhóm liên kết này chuyển sang nhóm liên kết khác.

Cách giải:

Đột biến lặp đoạn NST sẽ làm tăng số lượng gen trên một NST.

Chọn C.

Cách giải:

Tạo ra cừu Đôly là thành tựu của công nghệ tế bào.

Chọn D.9

Mã di truyền

+ Là mã bộ ba

Có 64 bộ ba, 61 bộ ba mã hóa a.a

1 bộ ba mở đầu, 3 bộ ba kết thúc

+ Liên tục: Đọc liên tục, từ một điểm xác định trên mARN và không gối lên nhau

+ Tính phổ biến: Tất cả các loài đều có bộ mã di truyền giống nhau trừ một vài ngoại lệ

+ Tính đặc hiệu: Một bộ ba mã hóa cho 1 axit amin

+ Tính thoái hóa: Nhiều bộ ba cùng mã hóa cho 1 axit amin

Cách giải:

Tính đặc hiệu: Một bộ ba chỉ mã hóa cho một loại axit amin.

Chọn B.

Dạ dày ở thú nhai lại như trâu, bò có 4 túi: dạ cỏ, dạ tổ ong, dạ lá sách, dạ múi khế và có vi khuẩn tiêu hóa xenlulôzơ sống cộng sinh bên trong.

+ Dạ cỏ là nơi dự trữ làm mềm và lên men thức ăn. Trong dạ cỏ, có nhiều vi sinh vật tiêu hóa xenlulôzơ và các chất dinh dưỡng khác.

+ Dạ tổ ong giúp đưa thức ăn lên trên trong khi nhai lại.

+ Dạ lá sách giúp tái hấp thu nước.

+ Dạ múi khế tiết ra pepsin, HCl tiêu hóa prôtêin có trong cỏ và vi sinh vật từ dạ cỏ xuống.

Cách giải:

Trật tự tiêu hóa thức ăn trong dạ dày ở trâu: Dạ cỏ → Dạ tổ ong → Dạ lá sách → Dạ múi khế.

Chọn A.

Hậu quả của đột biến gen: Đa số đột biến gen là có hại, một số có lợi hoặc trung tính.

Vai trò: Cung cấp nguyên liệu sơ cấp cho tiến hóa.

Nguồn biến dị di truyền của quần thể

Nguyên liệu sơ cấp: đột biến

Nguyên liệu thứ cấp: biến dị tổ hợp do giao phối tạo ra; di nhập gen.

Đột biến: Thay đổi tần số alen rất chậm, làm xuất hiện alen mới, cung cấp nguồn biến dị sơ cấp, tăng đa dạng di truyền.10

Cách giải:

Đột biến gen làm xuất hiện các alen mới cung cấp nguyên liệu sơ cấp cho quá trình tiến hóa ở sinh vật.

A đúng.

B sai, đột biến gen cung cấp nguyên liệu cho quá trình tiến hóa.

C sai, đột biến gen cung cấp nguyên liệu sơ cấp.

D sai, đột biến gen không làm xuất hiện tính trạng mới.

Chọn A.

Các nhân tố tiến hóa:

Đột biến: Thay đổi tần số alen rất chậm, làm xuất hiện alen mới, cung cấp nguồn biến dị sơ cấp, tăng đa dạng di truyền.

Di nhập gen: Tăng hoặc giảm tần số alen, làm tăng hoặc giảm sự đa dạng di truyền.ọc tự nhiên: Giữ lại kiểu hình thích nghi, loại bỏ kiểu hình không thích nghi, làm thay đổi tần số alen, thành phần kiểu gen theo một hướng xác định.

Các yếu tố ngẫu nhiên: có thể loại bỏ bất kì alen nào. Thay đổi tần số alen mạnh và đột ngột.

Giao phối không ngẫu nhiên: Không làm thay đổi tần số alen.

Cách giải:

Các nhân tố tiến hóa làm thay đổi thành phần kiểu gen của quần thể.

Chọn D.

Người bị hội chứng Tơcnơ: OX (chỉ có 1 NST X).

Cách giải:

Trong tế bào sinh dưỡng của người mắc hội chứng Tơcnơ có số lượng nhiễm sắc thể là 45.

Chọn A.

NST gồm: ADN và prôtêin (loại histôn), xoắn theo các mức khác nhau.

Cách giải:

ADN và prôtêin tham gia cấu tạo nên nhiễm sắc thể ở sinh vật nhân thực.

Chọn A.

Guanin dạng hiếm (G*) kết cặp với timin trong quá trình nhân đôi, tạo nên đột biến G - X = A – T.

Tác nhân hoá học như 5 - brôm uraxin (5BU) là chất đồng đẳng của timin gây thay thế A - T bằng G -X.

Cách giải:

Đột biến phát sinh do kết cặp không đúng trong nhân đôi ADN bởi guanine dạng hiếm (G*) và đột biến gây

nên bởi tác nhân 5 - brôm uraxin (5BU) đều làm: thay thế cặp nucleotit này bằng cặp nucleotit khác.

Chọn A.

Hai con đường thoát hơi nước: qua khí khổng và qua cutin

Thoát hơi nước qua khí khổng: là chủ yếu, do đó sự điều tiết độ mở của khí khổng là quan trọng nhất.

Độ mở của khí khổng phụ thuộc vào hàm lượng nước trong các tế bào khí khổng gọi là tế bào hạt.

Cách giải:

Con đường thoát hơi nước qua khí khổng có đặc điểm: Vận tốc lớn, được điều chỉnh bằng việc đóng, mở khí khổng.

Chọn A.

Một cơ thể có n cặp gen dị hợp giảm phân tạo 2ⁿ loại giao tử.

Cách giải:

Cơ thể có kiểu gen AaBbddEe (có 3 cặp gen dị hợp) giảm phân bình thường sẽ cho số loại giao tử là: 2³ =8.

Chọn A.

Hình thành loài bằng lai xa kèm đa bội hóa tạo ra loài mang bộ NST của 2 loài khác nhau.

Cách giải:

Hình thành loài bằng lai xa kèm đa bội hóa tạo ra loài mới có đặc điểm giống với thể đột biến thể dị đa bội vì đều mang bộ NST của 2 loài khác nhau.

Cơ sở tế bào học của quy luật phân ly độc lập của Menđen là: Sự phân ly độc lập và tổ hợp tự do của các nhiễm sắc thể.

Chọn A.

Phép lai giữa 2 cá thể cùng dị hợp 1 cặp gen sẽ tạo ra đời con có phân li kiểu hình 3:1.

Cách giải:

Phép lai Aa × Aa → 1AA:2Aa:1aa → KH: 3 quả đỏ : 1 quả vàng.

Chọn B.

Gây đột biến thường áp dụng cho thực vật và vi sinh vật.

Người ta ít sử dụng phương pháp đột biến trong chọn giống vật nuôi vì động vật bậc cao cơ quan sinh sản nằm sâu bên trong cơ thể, khó áp dụng. Cơ thể động vật bậc cao có quá trình tiến hóa lâu dài để hoàn thiện các cơ quan, hệ thần kinh phát triển nên thể đột biến thường có sức sống yếu và gây chết → nên không có ý nghĩa trong chọn giống.

Cách giải:

Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến nhân tạo thường được áp dụng với thực vật và động vật.

Chọn B.

Gen nằm trên NST giới tính X di truyền chéo, nằm trên Y di truyền thẳng.

Cách giải:

Nếu mẹ bình thường, bố bị mù màu thì con trai bị mù màu của họ đã nhận giao tử X^m từ mẹ.

Chọn D.

Sản phẩm của pha sáng gồm: ATP, NADPH, O₂ trong đó O₂ sẽ thoát ra môi trường.

Cách giải:

Những hợp chất mang năng lượng từ pha sáng vào pha tối để đồng hóa CO₂ thành cacbohidrat là ATP và NADPH.

Chọn A.13

Mức phản ứng: Tập hợp các kiểu hình của cùng một kiểu gen trong các môi trường khác nhau.

Mức phản ứng do kiểu gen quy định. Các kiểu gen khác nhau có mức phản ứng khác nhau, các gen khác nhau có mức phản ứng khác nhau.

Cách giải:

Để xác định mức phản ứng của một kiểu gen cần phải tạo ra được các cá thể sinh vật có cùng 1 kiểu gen sau đó đưa vào các môi trường khác nhau.

Chọn B.

Cấu trúc siêu hiển vi của NST.

- Phân tử ADN mạch kép chiều ngang 2nm, quấn 1 (3/4) vòng (chứa 146 cặp nuclêotit) quanh khối prôtêin (8 phân tử histôn) tạo nên nuclêôxôm. Các nuclêôxôm nối với nhau bằng 1 đoạn ADN và 1 phân tử prôtêin histôn tạo nên chuỗi nuclêôxôm chiều ngang 11 nm gọi sợi cơ bản. Tiếp tục xoắn bậc 2 tạo sợi nhiễm sắc 30nm. Xoắn tiếp lên 300nm và xoắn lần nữa thành crômatit 700nm (1nm = 10^-3 micromet).

Cách giải:

Đơn vị cấu trúc gồm một đoạn ADN chứa 146 cặp nu quấn quanh 8 phân tử histon 1¾ vòng ở nhiễm sắc thể của sinh vật nhân thực được gọi là nuclêôxôm.

Chọn B.

Mức phản ứng: Tập hợp các kiểu hình của cùng một kiểu gen trong các môi trường khác nhau.

Mức phản ứng do kiểu gen quy định. Các kiểu gen khác nhau có mức phản ứng khác nhau, các gen khác nhau có mức phản ứng khác nhau.

Cách giải:

A đúng.

B sai, giống lúa A chỉ có 1 mức phản ứng là tập hợp các kiểu hình của giống lúa A khi trồng ở các khu vực khác nhau.

C sai, kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen và môi trường.

D sai, kiểu gen của giống lúa A không đổi mà biểu hiện của gen quy định tính trạng năng suất lúa thay đổi.

Chọn A.

Viết sơ đồ lai, tính tỉ lệ kiểu gen thuần chủng của mỗi cặp gen.14

Cách giải:

P: ♀AaBbDd × ♂aaBbdd → tỉ lệ kiểu gen thuần chủng:

$aa\left(BB,bb\right)dd=\frac{1}{2}aa\times \frac{1}{2}\left(BB,bb\right)\times \frac{1}{2}dd=\frac{1}{8}=\mathrm{12,5}\%$ 

Chọn B.

Hệ dẫn truyền của tim gồm: Nút xoang nhĩ → Nút nhĩ thất → Bó His → Mạng Puôckin. Trong đó chỉ có nút xoang nhĩ mới có khả năng phát nhịp.

Cách giải:

Hệ dẫn truyền tim hoạt động theo trình tự: Nút xoang nhĩ → Nút nhĩ thất → Bó his → Mạng Puôckin, làm các tâm nhĩ, tâm thất co.

Chọn D.

Các gen trên cùng một NST thì di truyền cùng nhau→ tạo thành một nhóm gen liên kết

Cơ thể 2n thì có n nhóm gen liên kết (nếu ở giới dị giao tử thì có n +1 nhóm gen liên kết).

Cách giải:

Ruồi giấm có 2n =8 → có 4 nhóm gen liên kết.

Chọn D.

Gen nằm trên NST giới tính X di truyền chéo, nằm trên Y di truyền thẳng.

Dấu hiệu nhận biết:

+ Tỉ lệ phân li kiểu hình ở 2 giới khác nhau.

+ Kết quả lai thuận – nghịch khác nhau.

Nhận biết di truyền ngoài nhân:

+ Kết quả lai thuận, nghịch khác nhau.

+ Đời con có kiểu hình giống nhau và giống kiểu hình mẹ.

Gen ngoài nhân ở ĐV (trong ti thể) ở thực vật (trong ti thể, lạp thể).

Cách giải:

Kết quả của phép lai thuận – nghịch khác nhau, 2 giới phân li như nhau → Tính trạng bị chi phối bởi gen nằm trong tế bào chất.

Chọn B.5

Phép lai thuận nghịch là phép lai thay đổi vị trí của bố mẹ (khi thì dùng dạng này làm bố, khi lại dùng dạng

đó làm mẹ) để xác định vị trí của gen quy định tính trạng trong tế bào.

VD: Lai thuận: Mẹ (AA) × Bố (aa)

    Lai nghịch: Mẹ (aa) × Bố (AA)

Cách giải:

Phép lai thuận nghịch là phép lai: ♀aabb × ♂AABB và ♀AABB × ♂ aabb.

Chọn B.

Phân tích cặp NST giới tính của 2 giới để tìm ra đặc điểm đặc trưng.

Cách giải:

Nam: XY, XXY → Phải có Y

Nữ: XX, XO, XXX → chỉ có X

→ Gen quy định giới tính nam nằm trên nhiễm sắc thể Y.

Chọn A.

Hô hấp bằng mang :

+ Mang là cơ quan hô hấp thích nghi với môi trường nước của cá, thân mềm, chân khớp.

+ Miệng và nắp mang đóng mở nhịp nhàng làm cho dòng nước chảy một chiều và liên tục từ miệng qua khe mang.

+ Dòng máu trong mao mạch chảy song song và ngược chiều với dòng nước chảy qua mang.

Cách giải:

Khi cá mở miệng → thể tích khoang miệng tăng, áp suất giảm → nước tràn qua miệng vào khoang miệng.

Chọn C.6

+ Tính f khi biết ab

+ Tính ab/ab

Sử dụng công thức

+ P dị hợp 2 cặp gen :A-B- = 0,5 + aabb; A-bb/aaB - = 0,25 – aabb

Cách giải:

P: $\frac{AB}{ab}Dd\times \frac{AB}{ab}Dd;f=20\%$ 

Cơ thể AB/ab cho giao tử ab = (1-f)/2 =0,4 → aabb=0,16

A-B-= 0,5 + aabb=0,66; A-bb=aaB-=0,25 – aabb=0,09

Dd × Dd → 1DD:2Dd:1dd → Kiểu hình: 0,75D-:0,25dd.

Theo lý thuyết, kiểu hình ở đời F1 có hai tính trạng trội và một tính trạng lặn chiếm tỉ lệ: A-B-dd + A-bbD- + aaB-D-= 0,66 × 0,25 + 2 × 0,09 × 0,75= 0,3.

Chọn C.

Quần thể có thành phần kiểu gen : xAA:yAa:zaa

Quần thể cân bằng di truyền thoả mãn công thức: $\frac{y}{2}=\sqrt{x.z}$ (Biến đổi từ công thức: p2AA + 2pqAa +q2aa =1)

Cách giải:

Các quần thể đã đạt cân bằng di truyền là:

Quần thể 3: 0,81 AA : 0,18 Aa : 0,01 aa.

Quần thể 4: 0,25 AA : 0,5 Aa : 0,25 aa.

Chọn A.

- Sử dụng nguyên tắc bổ sung: A-T; A-U; G-X, X-G; T-A

- Mạch mã gốc được phiên mã theo chiều 3’ – 5’ nên mạch mARN là chiều 5’ – 3’

Cách giải:

Mạch bổ sung: 3’…AAAXAATGGGGA…5’

Mạch mã gốc: 5’ …TTTGTTAXXXXT…3’

Mạch mARN : 3’….AAAXAAUGGGGA…5’

Cách làm nhanh: Thay T ở mạch bổ sung bằng U sẽ được trình tự RNA.

Chọn A.

Tìm tỉ lệ kiểu gen ở P, F1 (loại bỏ kiểu gen aa).

Cho F1 ngẫu phối → tính tỉ lệ aa.

Cách giải:

Gieo 100 hạt nhưng có 40 hạt không nảy mầm, tỷ lệ kiểu gen ở P: 1AA:2Aa

Cho các cây P giao phấn ngẫu nhiên (1AA:2Aa)( 1AA:2Aa) ↔ (2A:1a)(2A:1a) → F1 : 4AA:4Aa:1aa → các cây F1 có kiểu gen 1AA:1Aa

Cho các cây F1 giao phấn ngẫu nhiên: (1AA:1Aa)× (1AA:1Aa) → tỷ lệ hạt có kiểu gen $aa=\frac{1}{2}\times \frac{1}{2}\times \frac{1}{4}=\frac{1}{16}$ 

Chỉ các cây có kiểu gen aa không có khả năng nảy mầm.

Chọn A.

Sử dụng công thức :A-B- = 0,5 + aabb; A-bb/aaB - = 0,25 – aabb, Tương tự với cặp Dd; Ee.

Tần số hoán vị gen là f, giao tử hoán vị = f/2 ; giao tử liên kết: (1-f)/2.

Cách giải:

Phép lai: $\frac{Ab}{aB}\frac{DE}{de}\times \frac{Ab}{aB}\frac{DE}{de}$ 

aabb = 0,1×0,1 → A-B- = 0,5 + 0,01 = 0,51; A-bb/aaB- = 0,25 – 0,01 = 0,24

ddee = 0,3 × 0,3 =0,09→ D-E- = 0,59; D-ee/ddE- = 0,16

Xét các phát biểu:

(1) đúng. Kiểu hình thân cao, hoa tím quả vàng tròn (A-B-ddE-) chiếm tỷ lệ : 0,51 × 0,16 = 8,16%.

(2) đúng. Tỷ lệ thân cao hoa trắng quả đỏ dài (A-bbD-ee) bằng tỷ lệ thân thấp hoa tím vàng, tròn (aaB-ddE-) bằng 0,24× 0,16 =3,84% (vì A-bb = aaB- và D-ee = ddE-).

(3) đúng. Tỷ lệ kiểu hình mang 4 tính trạng trội là:A-B-D-E-= 0,51× 0,59 =30,09%.

(4) đúng. kiểu hình lặn 4 tính trạng là : 0,01 × 0,09 = 0,09%.

Chọn D.

Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen.

Đột biến điểm là loại đột biến chỉ liên quan tới 1 cặp nucleotit

Đột biến gen tạo ra các alen mới nhưng không tạo ra gen mới.

Nguyên nhân gây đột biến gen:

+ Bên ngoài: Tác nhân vật lí, hóa học,...

+ Bên trong: Do kết cặp sai trong nhân đôi ADN

Guanin dạng hiếm (G*) kết cặp với timin trong quá trình nhân đôi, tạo nên đột biến G - X = A – T.

Tác nhân hoá học như 5 - brôm uraxin (5BU) là chất đồng đẳng của timin gây thay thế A - T bằng G -X.

Mức độ biểu hiện của alen đột biến phụ thuộc vào tổ hơp gen và môi trường.

Hậu quả của đột biến gen: Đa số đột biến gen là có hại, một số có lợi hoặc trung tính.

Vai trò: Cung cấp nguyên liệu sơ cấp cho tiến hóa.

Cách giải:

Các phát biểu đúng về đột biến gen là (1),(2),(4),(5).

Ý (3) sai, đột biến điểm chỉ liên quan đến 1 cặp nuleotit.

Ý (6) sai, (5BU) là chất đồng đẳng của timin gây thay thế A - T bằng G -X.

Chọn A.19

Viết phép lai P → F1, xác định kiểu gen của cây thấp, đỏ → cho ngẫu phối → tính tỉ lệ giao tử.

Xét các phát biểu.

Cách giải:

P: AaBb × AaBb →F1: (1AA:2Aa:1aa)(1BB:2Bb:1bb)

Cây thấp đỏ ở F1: 1aaBB:2aaBb

Cho cây thấp đỏ ngẫu phối: (1aaBB:2aaBb) × (1aaBB:2aaBb) ↔ a(2B:1b) × a(2B:1b)

Xét các phát biểu:

(1) đúng, tỉ lệ thấp trắng: $aabb=\frac{1}{3}ab\times \frac{1}{3}ab=\frac{1}{9}$ 

(2) đúng, hình thân thấp hoa đỏ thuần chủng: $\frac{2}{3}aB\times \frac{2}{3}aB=\frac{4}{9}$ 

(3) đúng, ở F2 thấp trắng = 1/9; ở F1 thấp trắng = 1/16 (vì P dị hợp 2 cặp gen)

(4) đúng, có 2 kiểu gen quy định thân thấp, hoa đỏ: aaBB; aaBb.

Chọn D.

Bước 1: Tính tỉ lệ ab/ab

+ Từ f → ab=?

+ Tính ab/ab khi biết ab.

Bước 2: Tính tỉ lệ các kiểu hình còn lại

Sử dụng công thức

+ P dị hợp 2 cặp gen :A-B- = 0,5 + aabb; A-bb/aaB - = 0,25 – aabb

Cách giải:

$\frac{AB}{ab}\times \frac{AB}{ab},f=20\%\to \frac{ab}{ab}{\left(\frac{\left(1-f\right)}{2}\right)}^2=\mathrm{0,16}$ 

Tỉ lệ kiểu hình thân cao, quả vàng: A-bb= 0,25 – ab/ab = 0,09.

Chọn A.

Phân tích tỉ lệ 1:1:1:1 = (1:1)(1:1).

Cách giải:

Các phép lai cho đời con phân li kiểu hình 1:1:1:1 là: I, III, VI.

Các phép lai còn lại đều có P dị hợp ít nhất 1 cặp gen → tỉ lệ không thể là 1:1:1:1.

VD: AaBb × Aabb → (3A-:1aa)(1Bb:1bb) → 3:3:1:1.

Chọn B.

Từ kiểu hình của hình của người 8 → kiểu gen của người 5.

Xét các phát biểu.

Cách giải:

Ta có: người 8 bị bệnh P có kiểu gen X^aBY → nhận X^aB của mẹ (5) mà người bố của người (5) là người (2) có kiểu gen X^AbY → Người số 5 có kiểu gen: X^AbX^aB.

I sai, chưa xác định được kiểu gen của người (3).

II đúng.

III sai, có thể xác định kiểu gen của 4 người con trai, người (5) → tổng là 5.

IV đúng, để sinh người con thứ hai bị cả hai bệnh thì người (5) phải cho giao tử X^ab hay người (5) có hoán vị gen.

Chọn C.