Phương pháp:

So sánh NST thường và NST giới tính

Gen trên vùng tương đồng có cả trên×và Y, gen trên vùng không tương đồng chỉ có ở 1 NST.

Cách giải:

Phát biểu sai về NST giới tính là D, đoạn không tương đồng trên NST×chứa nhiều gen hơn đoạn không tương đồng trên NST Y.

Chọn D.

Phương pháp:

Pha sáng của quang hợp: giống nhau ở các nhóm TV,

Gồm 3 quá trình:

+ Quang lí: Diệp lục nhận năng lượng ASMT

+ Quang phân li nước:

 $2H_{2}O\stackrel{Asmt,diepluc}{\to }4H^{+}+4e^{-}+O_2$

+ Quang hóa: Hình thành ATP, NADPH.

Cách giải:

Oxi được giải phóng trong quang hợp có nguồn gốc từ nước trong quá trình quang phân li nước.

Chọn A.

Phương pháp:

Nguồn biến dị di truyền của quần thể:

Nguyên liệu sơ cấp: đột biến

Nguyên liệu thứ cấp: biến dị tổ hợp do giao phối tạo ra; di nhập gen.

Các nhân tố tiến hóa:

Đột biến: Thay đổi tần số alen rất chậm, làm xuất hiện alen mới, cung cấp nguồn biến dị sơ cấp, tăng đa dạng di truyền.

Di nhập gen: Tăng hoặc giảm tần số alen, làm tăng hoặc giảm sự đa dạng di truyền.ọc tự nhiên: Giữ lại kiểu hình thích nghi, loại bỏ kiểu hình không thích nghi, làm thay đổi tần số alen, thành phần kiểu gen theo một hướng xác định.

Các yếu tố ngẫu nhiên: có thể loại bỏ bất kì alen nào. Thay đổi tần số alen mạnh và đột ngột.

Giao phối không ngẫu nhiên: Không làm thay đổi tần số alen.

Cách giải:

Đột biến sẽ tạo ra nguyên liệu sơ cấp cho quá trình tiến hóa.

Chọn B.

Phương pháp:

Khoảng cách tương đối giữa các gen trên NST = tần số hoán vị gen giữa 2 gen.

Cách giải:

Nếu khoảng cách tương đối giữa 2 gen trên NST là 30cM thì tần số hoán vị gen giữa 2 gen là 30%.

Chọn C.

Phương pháp:

Một số ứng dụng

Cách giải:

A: Công nghệ tế bào.

B: Công nghệ gen

C: Tạo giống dựa trên nguồn biến dị tổ hợp.

D: Gây đột biến.

Chọn B.

Phương pháp:

Diễn thế sinh thái

Nguyên sinh: khởi đầu từ một môi trường chưa có sinh vật, kết thúc sẽ hình thành một quần xã ổn định.

Thứ sinh: Xảy ra ở môi trường đã có quần xã sinh vật, kết quả sẽ hình thành quần xã ổn định hoặc quần xã suy thoái.

Nguyên nhân: Do tác động của nhân tố bên ngoài (khí hậu, thiên tai) hoặc do sự cạnh tranh gay gắt giữa các loài trong quần xã (nhân tố bên trong).

Cách giải:

Phát biểu đúng về diễn thế sinh thái là A.

B sai, diễn thế nguyên sinh khởi đầu từ môi trường chưa có sinh vật.

C sai, diễn thế sinh thái là quá trình biến đổi tuần tự của quần xã qua các giai đoạn, song song có sự biến đổi của môi trường.

D sai, diễn thế thứ sinh là diễn thế khởi đầu từ môi trường đã có sinh vật.

Chọn A.

Phương pháp:

Mã di truyền

+ Là mã bộ ba

Có 64 bộ ba, 61 bộ ba mã hóa a.a ; 1 bộ ba mở đầu, 3 bộ ba kết thúc

+ Liên tục: Đọc liên tục, từ một điểm xác định trên mARN và không gối lên nhau

+ Tính phổ biến: Tất cả các loài đều có bộ mã di truyền giống nhau trừ một vài ngoại lệ

+ Tính đặc hiệu: Một bộ ba mã hóa cho 1 axit amin

+ Tính thoái hóa: Nhiều bộ ba cùng mã hóa cho 1 axit amin.

Cách giải:

Một axit amin có thể do nhiều bộ ba cùng quy định, điều này chứng tỏ mã di truyền có tính thoái hóa.

Chọn B.

Phương pháp:

So sánh trình tự gen trước và sau đột biến → dạng đột biến.

Cách giải:

Trước đột biến: ABCDE*GHIK

Sau đột biến: ABE*GHIK

→ đột biến mất đoạn CD.

Phương pháp:

Bộ ba không mã hóa axit amin: 3 mã kết thúc: 5’UAA3’; 5’UAG3’; 5’UGA3’.

Cách giải:

Bộ ba 5'UAA3' quy định tín hiệu kết thúc quá trình dịch mã.

Chọn A.

Phương pháp:

Mối quan hệ nửa ký sinh - vật chủ: Vật kí sinh vừa lấy chất dinh dưỡng của vật chủ vừa có thể tự tạo ra chất dinh dưỡng.

Cách giải:

A: Cỏ dại – lúa → Cạnh tranh

B: Dây tơ hồng - cây nhãn → Kí sinh

C: Tầm gửi - cây hồng xiêm → Nửa kí sinh

D: Giun đũa - lợn → Kí sinh.

Chọn C.

Phương pháp:

Nhân tố sinh thái

Vô sinh: Ánh sáng nhiệt độ, độ ẩm...

Hữu sinh: Sinh vật, các mối quan hệ.

Cách giải:

Con người là nhân tố sinh thái hữu sinh. Các yếu tố còn lại là nhân tố vô sinh.

Chọn A.

Phương pháp:

Dựa vào phương pháp nghiên cứu di truyền của Morgan.

Cách giải:

Morgan đã phát hiện ra hiện tượng liên kết gen và hoán vị gen ở ruồi giấm khi tiến hành phép lai lai thuận nghịch.

Chọn C.

Phương pháp:

Công nghệ gen là quy trình tạo ra những tế bào hoặc sinh vật có gen bị biến đổi hoặc có thêm gen mới.

Quy trình:

a. Tạo ADN tái tổ hợp

Đưa ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận: Dùng xung điện cao áp hoặc muối CaCl2 để làm giãn màng sinh chất. Phân lập dòng tế bào chứa ADN tái tổ hợp.

- ADN tái tổ hợp gồm thể truyền và gen cần chuyển. Thể truyền là một phân tử ADN (thể truyền là plasmit hoặc ADN virut).

- Plasmit là một phân tử ADN dạng vòng, có trong tế bào chất của vi khuẩn, có khả năng nhân đôi độc lập với ADN của NST.

- Tạo ADN tái tổ hợp theo 3 bước là:

(1) tách chiết thể truyền và gen cần chuyển

(2) dùng enzim cắt giới hạn (enzyme restrictaza) mở vòng thể truyền và cắt gen cần chuyển

(3) nối gen cần chuyển vào thể truyền bằng enzyme ligaza

b. Đưa ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận.

Cách giải:

Trong kĩ thuật chuyển gen không có bước dung hợp hai tế bào trần khác loài.

Chọn B.

Phương pháp:

Hình thành loài khác khu vực địa lí

Điều kiện địa lí khác nhau

→ CLTN theo các hướng khác nhau

- Diễn ra chậm chạp qua nhiều giai đoạn trung gian.Động vật có khả năng phát tán mạnh (ví dụ chim, thú).

Cách giải:

Hình thành loài bằng con đường địa lí thường xảy ra đối với loài có khả năng phát tán mạnh.

Chọn C.

Phương pháp:

- Trong lưới thức ăn, tập hợp các loài sinh vật có cùng mức dinh dưỡng hợp thành một bậc dinh dưỡng. Có nhiều bậc dinh dưỡng:

+ Bậc dinh dưỡng cấp 1 (sinh vật sản xuất): bao gồm các sinh vật có khả năng tổng hợp chất hữu cơ từ chất vô cơ của môi trường.

+ Bậc dinh dưỡng cấp 2 (sinh vật tiêu thụ bậc 1): bao gồm các động vật ăn sinh vật sản xuất.

+ Bậc dinh dưỡng cấp 3 (sinh vật tiêu thụ bậc 2): bao gồm các động vật ăn thịt, chúng ăn sinh vật tiêu thụ bậc 1.

+ Bậc dinh dưỡng cấp n (sinh vật tiêu thụ bậc n-1).

+ Bậc cuối cùng là bậc dinh dưỡng cấp cao nhất.

Cách giải:

I sai, thực vật thuộc bậc dinh dưỡng cấp 1 → các loài ăn thực vật thuộc bậc dinh dưỡng cấp 2.

II đúng.

III đúng.

IV đúng, ví dụ: Tất cả các loài ăn sinh vật sản xuất đều được xếp vào động vật tiêu thụ bậc 1.

Vậy có 3 phát biểu đúng.

Chọn D.

Phương pháp:

Cách giải:

I sai, mối quan hệ giữa cá ép với 3 loài vi sinh vật là hội sinh, cá ép không được lợi, vi sinh vật được lợi.

II đúng, vì các loài không gây hại cho nhau.

III đúng, vì trong 1 mối quan hệ chỉ có 1 loài được lợi, loài kia không bị hại.

IV sai, các loài vi sinh vật sống trên cá lớn, không phải sống trên cá ép.

Chọn C.

Phương pháp:

Các nhân tố tiến hóa:

Đột biến: Thay đổi tần số alen rất chậm, làm xuất hiện alen mới, cung cấp nguồn biến dị sơ cấp, tăng đa dạng di truyền.

Di nhập gen: Tăng hoặc giảm tần số alen, làm tăng hoặc giảm sự đa dạng di truyền.ọc tự nhiên: Giữ lại kiểu hình thích nghi, loại bỏ kiểu hình không thích nghi, làm thay đổi tần số alen, thành phần kiểu gen theo một hướng xác định.

Các yếu tố ngẫu nhiên: có thể loại bỏ bất kì alen nào. Thay đổi tần số alen mạnh và đột ngột.

Giao phối không ngẫu nhiên: Không làm thay đổi tần số alen.

Cách giải:

Xét các phát biểu:

A đúng.

B sai, di nhập gen làm thay đổi tần số alen và thành phần kiểu không theo hướng xác định.

C sai, đột biến gen cung cấp nguyên liệu sơ cấp cho quá trình tiến hóa.

D sai, nhập gen có thể làm tăng đa dạng di truyền của quần thể.

Chọn A.

Phương pháp:

Sinh vật phân giải là những sinh vật có khả năng phân giải vật chất (xác chết, chất thải) thành những chất vô cơ trả lại cho môi trường.Sinh vật phân giải nằm cuối của chuỗi thức ăn.

Cách giải:

Loài A có thể là sinh vật phân giải.

Chọn C.

Phương pháp:

Các nhân tố tiến hóa:

Đột biến: Thay đổi tần số alen rất chậm, làm xuất hiện alen mới, cung cấp nguồn biến dị sơ cấp, tăng đa dạng di truyền.

Di nhập gen: Tăng hoặc giảm tần số alen, làm tăng hoặc giảm sự đa dạng di truyền.ọc tự nhiên: Giữ lại kiểu hình thích nghi, loại bỏ kiểu hình không thích nghi, làm thay đổi tần số alen, thành phần kiểu gen theo một hướng xác định.

Các yếu tố ngẫu nhiên: có thể loại bỏ bất kì alen nào. Thay đổi tần số alen mạnh và đột ngột.

Giao phối không ngẫu nhiên: Không làm thay đổi tần số alen.

Cách giải:

Sống trên cây rau xanh, những con sâu màu đỏ sẽ dễ bị chim sâu ăn thịt hơn những con sâu màu xanh. Đây là ví dụ về tác động của chọn lọc tự nhiên loại bỏ các cá thể có kiểu hình kém thích nghi.

Chọn D.

Phương pháp:

Quần thể có thành phần kiểu gen : xAA:yAa:zaa

Quần thể cân bằng di truyền thoả mãn công thức:  $\frac{y}{2}=\sqrt{x.z}.$

Cách giải:

Quần thể đạt cân bằng di truyền là 0,36AA +0,48Aa +0,16aa = 1.

Chọn A.

Phương pháp:

Tỉ lệ dị hợp = 1 – tỉ lệ đồng hợp.

Cách giải:

Một quần thể ngẫu phối đang cân bằng có tần số các alen gồm 0,2A₁, 0,5A₂, và 0,3A₃.

Tỉ lệ dị hợp = 1 – tỉ lệ đồng hợp = 1 – 0,2² – 0,5² – 0,3² = 0,62 = 62%.

Chọn B.

Phương pháp:

Hình thành loài khác khu vực địa lí

Điều kiện địa lí khác nhau → CLTN theo các hướng khác nhau

- Diễn ra chậm chạp qua nhiều giai đoạn trung gian.Động vật có khả năng phát tán mạnh (ví dụ chim, thú).

Cách giải:

Quá trình hình thành loài bằng con đường cách li địa lí không có đặc điểm: Ít xảy ra ở các loài động vật.

Chọn D.

Phương pháp:

Cây hấp thụ các nguyên tố khoáng dưới dang ion hòa tan trong nước.

Cách giải:

Phosphor được rễ cây hấp thụ ở dạng PO₄^3- và H₂PO₄^-.

Chọn D.

Phương pháp:

Xét các trường hợp có thể cho đời con chắc chắn mang kiểu hình trội.

Cách giải:

Các phép lai cho đời con có toàn kiểu hình trội (phải mang ít nhất 1 alen A) là

+ AA × AA

+ AA × Aa

+ AA × aa.

Vậy có 3 phép lai.

Chọn C.

Phương pháp:

Đột biến mất đoạn là nghiêm trọng nhất

Mất đoạn: Mất đi 1 đoạn NST, mất đoạn thường gây chết hay giảm sức sống.

Lặp đoạn: Là 1 đoạn NST có thể lặp lại 1 hay nhiều lần, làm tăng số lượng gen trên đó. Nhìn chung lặp đoạn không gây hậu quả nặng nề như mất đoạn.

Đảo đoạn: Là 1 đoạn NST đứt ra rồi đảo ngược 180° và nối lại làm thay đổi trình tự phân bố các gen trên đó.

Đảo đoạn có thể chứa hoặc không chứa tâm động. Đột biến đảo đoạn thường ít ảnh hưởng đến sức sống do vật liệu di truyền không bị mất.

Chuyển đoạn: Là sự trao đổi đoạn giữa các NST không tương đồng, hoặc chuyển đoạn trên 1 NST, một số gen trong nhóm liên kết này chuyển sang nhóm liên kết khác. Chuyển đoạn lớn thường gây chết hay mất khả năng sinh sản. Đôi khi chuyển đoạn là cơ chế để hình thành loài mới tức thì.

Đột biến đảo đoạn, chuyển đoạn có thể làm phát sinh loài mới.

Cách giải:

D sai, đột biến đa bôi làm thay đổi số lượng NST mà không thay đổi số lượng, trình tự gen nên không dùng để xác định vị trí của gen tên NST.

Chọn D.

Phương pháp:

Áp dụng nguyên tắc bổ sung trong phân tử ADN ta có A=T;G=X

A+G=50%.

Cách giải:

Phương pháp:

Lai sinh dưỡng (Dung hợp tế bào trần): Tạo ra tế bào lại có bộ NST của hai loài (thể song nhị bội).

Cách giải:

Aabb × EeGg → tế bào lai: AabbEeGg → cây lai AabbEeGg.

Chọn B.

Phương pháp:

Dạ dày ở thú nhai lại như trâu, bò có 4 túi: dạ cỏ, dạ tổ ong, dạ lá sách, dạ múi khế và có vi khuẩn tiêu hóa xenlulôzơ sống cộng sinh bên trong.

+ Dạ cỏ là nơi dự trữ làm mềm và lên men thức ăn. Trong dạ cỏ, có nhiều vi sinh vật tiêu hóa xenlulôzơ và các chất dinh dưỡng khác.

+ Dạ tổ ong giúp đưa thức ăn lên trên trong khi nhai lại.

+ Dạ lá sách giúp tái hấp thu nước.

+ Dạ múi khế tiết ra pepsin, HCl tiêu hóa prôtêin có trong cỏ và vi sinh vật từ dạ cỏ xuống.

Cách giải:

Ở cừu, dạ múi khế có chức năng tiết enzim pepsin để tiêu hóa protein.

Chọn B.

Phương pháp:

Cơ thể càng ít cặp gen dị hợp giảm phân cho càng ít giao tử.

Cách giải:

Cơ thể $\frac{Ab}{ab}$ dị hợp 1 cặp gen, giảm phân cho tối đa 2 loại giao tử. Các cơ thể còn lại giảm phân cho tối đa 4 loại giao tử.

Chọn D.

Phương pháp:

Cách giải:

Đồ thị A: Biểu thị huyết áp: Huyết áp giảm dần trong hệ mạch.

Đồ thị B: biểu thị tổng tiết diện mạch, tổng tiết diện mạch ở mao mạch là lớn nhất.

Đồ thị C: Biểu thị vận tốc máu, vận tốc máu lớn nhất ở động mạch và nhỏ nhất ở mao mạch.

Chọn D.

Phương pháp:

Phân tích tỉ lệ kiểu hình thành tỉ lệ của các cặp gen.

Cách giải:

Tỉ lệ kiểu hình: 1:1:1:1 = (1:1)(1:1) (các gen liên kết hoàn toàn)

Phương pháp:

Phân tích biểu đồ, chú ý tới sự thay đổi của sinh khối ở các độ mặn khác nhau.

Cách giải:

(1) sai, vì loài A chịu mặn tốt hơn loài B. Trong giới hạn độ muối 60% – 80‰, loài A vẫn còn mặc dù sinh khối thấp hơn, trong khi đó loài B bị chết.

(2) sai. Trong cùng một độ mặn, loài B có sinh khối thấp hơn loài A.

(3) đúng, vì trong tương lai nước biển dâng, độ mặn tăng lên thì loài A sẽ trở lên phổ biến hơn nhờ khả năng chịu mặn tốt hơn loài B.

(4) đúng vì cả 2 loài càng sinh trưởng tốt hơn trong điều kiện nước có độ mặn càng thấp.

Chọn C.

Phương pháp:

+ Phiên mã xảy ra theo chiều 3’-5’ trên mạch mã gốc của gen

+ Dịch mã diễn ra theo chiều 5’-3’ trên mARN.

Cách giải:

I đúng. Đây là quá trình phiên mã và dịch mã ở sinh vật nhân sơ vì quá trình dịch mã xảy ra ngay sau phiên mã.

III đúng, IV đúng vì

+ Phiên mã xảy ra theo chiều 3’-5’ trên mạch mã gốc ứng với B-A.

+ Dịch mã diễn ra theo chiều 5’-3’ hay C là đầu 5’.

II sai vì đầu C là đầu 5’ → ribosome 1 dịch mã cuối, nên ít axit amin nhất.

Vậy có 3 phát biểu đúng.

Chọn A.

→ Sinh con không mang alen bệnh là:  $\frac{3}{4}\times \frac{1}{2}{X}^B{X}^B+\frac{3}{4}\times \frac{1}{2}{X}^{b}Y=\frac{3}{4}$

Cặp vợ chồng (13) và (14) dự định sinh con, xác suất để họ sinh được một đứa con không mang alen bệnh là: $\frac{7}{20}\times \frac{3}{4}=26,25\%$

Vậy có 3 phát biểu đúng.

Chọn D.

Phương pháp:

Bước 1: Viết phép lai P → F₁, xác định các kiểu gen của các kiểu hình.

Bước 2: Xét các phát biểu.

Cách giải:

P : AABBDD × aabbdd

F₁ : AaBbDd

F₁ × F₁ :

F₂ :

A-B-D-: Đỏ; A-B-dd: vàng; còn lại là trắng.

I đúng. Số kiểu gen qui định hoa đỏ (A-B-D-) là 2 × 2 × 2 = 8

II đúng. Kiểu hình có kiểu gen qui định ít nhất là hoa vàng (A-B-dd) = 2 × 2 = 4.

Do kiểu hình hoa trắng có số KG qui định là : 3 × 3 × 3 – 8 – 4= 15.

III đúng.

Tỉ lệ hoa đỏ là : 3/4 × 3/4 × 3/4 = 27/64

Tỉ lệ hoa vàng là : 3/4 × 3/4 × 1/4 = 9/64

Tỉ lệ hoa trắng là : 1 – 27/64 – 9/64 = 28/64

Tỉ lệ hoa trắng đồng hợp

(aabbdd + AAbbdd + aaBBdd + aabbDD + aaBBDD + AAbbDD) ↔ aa (BB+bb) (DD+dd) + AAbb (DD + dd) là:

$\frac{1}{4}\times \frac{1}{2}\times \frac{1}{2}+\frac{1}{4}\times \frac{1}{4}\times \frac{1}{2}=\frac{6}{64}$

Phương pháp:

Viết phép lai tổng quát sau đó xét từng phát biểu.

Cách giải:

♀AaBbDdEe × ♂aaBbDdEE → (1Aa:1aa)(1BB:2Bb:1bb)(1DD:2Dd:1dd)(1EE:1Ee)

I đúng, số kiểu gen tối đa ở F₁: 2 × 3 × 3 × 2 = 36.

Phương pháp:

Tính tần số các alen chưa biết → tỉ lệ đồng hợp của từng gen → tỉ lệ đồng hợp của 2 gen → tính số lượng cá thể.

Cách giải:

Tần số alen A = 0,6 → a=0,4

→ Tỉ lệ đồng hợp về gen A: 0,6² + 0,4² =0,52

Tần số của B₁ = 0,2 ; B₂ = 0,5 → B₃ = 1 – B₁ – B₂ = 0,3

→ Tỉ lệ đồng hợp về gen B: 0,2² + 0,5² + 0,3² =0,38

Quần thể có 10000 cá thể, theo lý thuyết, số lượng cá thể mang kiểu gen đồng hợp về cả gen A và gen B là 10000 ´ 0,52 ´ 0,38 = 1976 cá thể.

Chọn B.

Phương pháp:

Phân tích biểu đồ, sự thay đổi theo thời gian của các yếu tố.

Cách giải:

I đúng, vì ánh sáng chứa tia hồng ngoại làm tăng nhiệt độ của nước.

II đúng.

III sai, khi ánh sáng và nhiệt độ đạt cực đại thì sản lượng thực vật phù du không đạt cực đại.

IV đúng. Vì chất dinh dưỡng để thực vật phù du sinh trưởng còn động vật phù du ăn thực vật phù du.

Chọn B.

Phương pháp:

Trong cùng một nơi ở có thể có nhiều ổ sinh thái của các loài khác nhau.

Ổ sinh thái là không gian sinh thái đảm bảo cho loài tồn tại và phát triển theo thời gian.

Cách giải:

Con người đã ứng dụng những hiểu biết về ổ sinh thái vào:

(1) Trồng xen các loại cây ưa bóng và cây ưa sáng trong cùng một khu vườn.

(4) Nuôi ghép các loài cá ở các tầng nước khác nhau trong một ao nuôi.

Chọn A.

Phương pháp:

Các nhân tố tiến hóa:

Đột biến: Thay đổi tần số alen rất chậm, làm xuất hiện alen mới, cung cấp nguồn biến dị sơ cấp, tăng đa dạng di truyền.

Di nhập gen: Tăng hoặc giảm tần số alen, làm tăng hoặc giảm sự đa dạng di truyền.ọc tự nhiên: Giữ lại kiểu hình thích nghi, loại bỏ kiểu hình không thích nghi, làm thay đổi tần số alen, thành phần kiểu gen theo một hướng xác định.

Các yếu tố ngẫu nhiên: có thể loại bỏ bất kì alen nào. Thay đổi tần số alen mạnh và đột ngột.

Giao phối không ngẫu nhiên: Không làm thay đổi tần số alen.

Cách giải:

(1) đúng, nếu không có đột biến thì sẽ không tạo alen mới. Không có di – nhập gen thì không có sự mang alen từ quần thể khác tới.

(2) đúng, giả sử ở quần thể này, tần số A = a = 0,5 cho nên chọn lọc chống lại Aa thì không làm thay đổi cấu trúc di truyền.

(3) sai, vì nếu không có tác động của các yếu tố ngẫu nhiên thì tính đa dạng di truyền của quần thể vẫn có thể bị thay đổi do đột biến, chọn lọc tự nhiên. Trong đó đột biến có thể làm tăng tính đa dạng di truyền của quần thể, chọn lọc tự nhiên làm giảm đa dạng di truyền của quần thể.

(4) đúng.

Chọn A.