Phương pháp:

Quần thể đạt cân bằng di truyền sẽ có tần số kiểu gen không thay đổi qua các thế hệ.

Quần thể có thành phần kiểu gen : xAA:yAa:zaa

Quần thể cân bằng di truyền thoả mãn công thức: \(\frac{y}{2} = \sqrt {x.z} \)

Cách giải:

Quần thể P: 100% aa sẽ không thay đổi cấu trúc di truyền từ P → F₁.

Chọn B.

Phương pháp:

Cấu trúc tuổi của quần thể chia ra làm: tuổi sinh lí, tuổi sinh thái và tuổi quần thể.

Tuổi sinh lí: Khoảng thời gian sống có thể đạt tới của một cá thể trong quần thể

Tuổi sinh thái: Thời gian sống thực tế của cá thể trong quần thể.

Tuổi quần thể: Tuổi bình quân của các cá thể trong quần thể.

Cách giải:

Tuổi sinh thái là thời gian sống thực tế của cá thể.

Chọn A.

Phương pháp:

Các mối quan hệ trong quần thể:

+ Hỗ trợ: Chống lại kẻ thù, săn mồi, liền rễ ở thực vật,...

+ Cạnh tranh: Nguồn thức ăn, bạn tình, chỗ ở, ánh sáng,...

Cách giải:

Đây là biểu hiện của mối quan hệ hỗ trợ.

Chọn D.

Phương pháp:

Kích thước siêu hiển vi của NST: Sợi cơ bản (11nm) → Sợi nhiễm sắc (30nm) →Siêu xoắn (300nm)→ Cromatit (700nm) → NST (1400nm).    

Cách giải:

Sợi nhiễm sắc có đường kính 30nm.

Chọn A.

Phương pháp:

Cách giải:

A: Chọn lọc nguồn biến dị tổ hợp.

B: Công nghệ tế bào.

C: Công nghệ gen.

D: Gây đột biến.

Chọn B.

Phương pháp:

Operon Lac có 3 thành phần:

+ Các gen cấu trúc (Z, Y, A) quy định tổng hợp prôtêin tham gia chuyển hóa và sử dụng đường lactozơ.

+ Vùng vận hành: O: gen chỉ huy chi phối hoạt động của cụm gen cấu trúc.

+ P: vùng khởi động (nơi ARN – pôlimeraza bám vào và khởi đầu phiên mã).

+ R: gen điều hòa kiểm soát tổng hợp prôtêin ức chế

Gen điều hòa không thuộc cấu trúc operon Lac.10

Cách giải:

Trong cơ chế điều hòa hoạt động của opêron Lac ở vi khuẩn E. coli, quy định tổng hợp các enzim tham gia vào các phản ứng phân giải đường lactôzơ là vai trò của các gen cấu trúc.

Chọn B.

Phương pháp:

Phân loại hệ tuần hoàn (HTH)

HTH hở: Thân mềm, chân khớp

HTH kín:

+ HTH đơn: Mực ống, bạch tuộc, giun đốt, cá

+ HTH kép: Lưỡng cư, bò sát, chim, thú.

Cách giải:

Cá có hệ tuần hoàn đơn, các động vật còn lại có hệ tuần hoàn kép.

Phương pháp:

Giới hạn sinh thái: Là khoảng giá trị xác định của một nhân tố sinh thái mà trong khoảng đó sinh vật có thể tồn tại và phát triển ổn định theo thời gian.

Bao gồm:

Khoảng chống chịu: Gây ức chế cho hoạt động sinh lí của sinh vật.

Khoảng thuận lợi: Sinh vật sống tốt nhất. Khoảng thuận lợi nằm vùng giữa của giới hạn sinh thái.

Cách giải:

Khoảng giá trị của các nhân tố sinh thái gây ức chế cho hoạt động sinh lí của sinh vật được gọi là khoảng chống chịu.

Chọn D.

Phương pháp:

Gen nằm trên NST giới tính X di truyền chéo, nằm trên Y di truyền thẳng.

Dấu hiệu nhận biết:

+ Tỉ lệ phân li kiểu hình ở 2 giới khác nhau.

+ Kết quả lai thuận – nghịch khác nhau.

Gen ngoài nhân ở ĐV (trong ti thể) ở thực vật (trong ti thể, lạp thể).

+ Kết quả lai thuận, nghịch khác nhau

+ Đời con có kiểu hình giống nhau và giống kiểu hình mẹ11

Cách giải:

Nếu kết quả của phép lai thuận và lai nghịch khác nhau, đời con luôn có kiểu hình giống mẹ thì gen quy định tính trạng đang nghiên cứu nằm ở ngoài nhân.

Chọn D.

Phương pháp:

Viết sơ đồ lai.

Cách giải:

♀X^AX^a × ♂ X^aY → 1X^AX^a:1X^AY: 1X^aX^a: 1X^aY

Vậy không thể tạo kiểu gen X^AX^A.

Chọn B.

Phương pháp:

Phương pháp nghiên cứu của Menđen:

- Bước 1: Tạo dòng thuần chủng về tính trạng qua nhiều thế hệ.

- Bước 2: Lai các dòng thuần chủng khác biệt về 1 hoặc 2 tính trạng rồi phân tích kết quả lai ở F₁, F₂, F₃.

- Bước 3: Sử dụng toán xác suất để phân tích kết quả lai, sau đó đưa ra giả thuyết để giải thích kết quả.

Cách giải:

Xử lí mẫu vật bằng tác nhân đột biến không có trong phương pháp nghiên cứu của Menđen.

Chọn A.

Phương pháp:

Dựa vào vai trò của các bào quan.

Cách giải:

Ribosome: Tham gia dịch mã tổng hợp protein.

Ti thể: hô hấp

Lục lạp: quang hợp

Không bào: dự trữ các chất.

Chọn B.

Phương pháp:

ADN được cấu tạo theo nguyên tắc đa phân, đơn phân là các nucleotide.

Cách giải:

ADN được cấu tạo theo nguyên tắc đa phân, đơn phân là các nucleotide.

Chọn D.

Phương pháp:

Nguồn biến dị di truyền của quần thể

Nguyên liệu sơ cấp: đột biến

Nguyên liệu thứ cấp: biến dị tổ hợp do giao phối tạo ra; di nhập gen.

Cách giải:

Đột biến cung cấp nguồn biến dị sơ cấp cho quá trình tiến hoá.

Chọn A.

Phương pháp:

Dựa vào lịch sử phát triển của sinh giới qua các đại địa chất.

Cách giải:

Trong lịch sử phát triển của sinh giới, loài người (H. sapiens) xuất hiện ở đại Tân sinh.

Chọn C.

Phương pháp:

Dựa vào khái niệm quá trình phiên mã.

Cách giải:

Phiên mã là quá trình tổng hợp ARN.

Chọn B.

Phương pháp:

Dựa vào khái niệm các nhân tố tiến hóa.

Cách giải:

Theo thuyết tiến hoá hiện đại, hiện tượng trao đổi các cá thể hoặc các giao tử giữa các quần thể cùng loài được gọi là di – nhập gen.

Chọn B.

Sự tương đồng về cấu trúc giữa chi trước của mèo và tay người là bằng chứng tiến hoá giải phẫu so sánh.

Chọn B.

Phương pháp:

Tìm phép lai cho đời con có con đựn và con cái có kiểu hình khác nhau.13

Cách giải:

Phép lai A có thể phân biệt được con đực và con cái ở giai đoạn trứng:

X^aX^a×X^AY→ X^AX^a:X^aY

→ trứng màu trắng là con đực, trứng màu xám là con cái.

Chọn A.

Phương pháp:

Gen nằm trên NST giới tính X di truyền chéo, nằm trên Y di truyền thẳng.

Dấu hiệu nhận biết:

+ Tỉ lệ phân li kiểu hình ở 2 giới khác nhau.

+ Kết quả lai thuận – nghịch khác nhau.

Dựa vào tỉ lệ kiểu hình ở đời con → Quy luật di truyền.

Cách giải:

Lai phân tích cho tỉ lệ 1:1 không đề cập tới giới tính → gen trên NST thường, không có tương tác gen.

→ Có thể là liên kết hoàn toàn: \(P:\frac{{AB}}{{AB}} \times \frac{{ab}}{{ab}} \to {F_1}:\frac{{AB}}{{ab}} \times \frac{{ab}}{{ab}} \to {F_a}:1\frac{{AB}}{{ab}}:1\frac{{ab}}{{ab}}\)

Chọn D.

Phương pháp:

Dựa vào các đặc trưng cơ bản của quần thể.

Cách giải:

A sai, trong điều kiện môi trường bị giới hạn, quần thể tăng trưởng theo đường cong hình chữ S, bị giới hạn bởi các yếu tố.

B sai, cấu trúc tuổi của quần thể phụ thuộc vào vào điều kiện sống của môi trường.

C sai, mật độ phụ thuộc vào số lượng cá thể và diện tích phân bố, thay đổi theo mùa, theo năm.

D đúng.

Phương pháp:

Kích thước của quần thể là số lượng cá thể phân bố trong khoảng không gian sống của quần thể hay khối lượng hoặc năng lượng tích luỹ trong các cá thể của quần thể.

Kích thước của quần thể thay đổi phụ thuộc vào 4 yếu tố: sức sinh sản, mức độ tử vong, số cá thể nhập cư và xuất cư.

Các yếu tố này thường bị thay đổi dưới ảnh hưởng của điều kiện môi trường sống như sự biến đổi khí hậu, bệnh tật, lượng thức ăn, số lượng kẻ thù... và mức độ khai thác của con người. Ngoài ra, mức tử vong của quần thể còn phụ thuộc nhiều vào tiềm năng sinh học của loài như khả năng sinh sản, sự chăm sóc con cái...

Cách giải:

A sai, kích thước của quần thể phụ thuộc vào điều kiện môi trường.

B sai, kích thước của quần thể là số lượng cá thể.

C đúng.

D sai. Nếu kích thước quần thể đạt mức tối đa thì các cá thể trong quần thể sẽ cạnh tranh với nhau gay gắt.

Phương pháp:

- Hô hấp ở thực vật là quá trình oxi hóa sinh học của của tế bào sống, trong đó các phân tử hữu cơ bị oxi hóa đến CO₂ và H₂O, đồng thời giải phóng năng lượng và một phần năng lượng đó được tích luỹ trong ATP.

Phương trình tổng quát: C₆H₁₂O₆ + 6O₂ → 6CO₂ + 6H₂O + năng lượng (nhiệt + ATP)

Cách giải:

Hạt nảy mầm sẽ hô hấp mạnh, quá trình hô hấp tạo ra khí CO₂ và nhiệt lượng, hấp thụ khí oxy.

Khí CO₂ tạo ra được vôi sút hấp thụ, hạt hút khí O₂ làm cho giọt nước màu di chuyển về phía bên trái.

Thí nghiệm này nhằm phát hiện sự hấp thụ O₂ trong hô hấp.

Chọn C.

Phương pháp:

Tìm số loại giao tử của kiểu gen → số dòng thuần = số loại giao tử.

Một cơ thể có n cặp gen dị hợp giảm phân tạo 2ⁿ loại giao tử.

Cách giải:

Số loại hạt phấn của cây AabbDd là 4 → khi lưỡng bội hoá thu được tối đa 4 dòng thuần.

Chọn C.

Phương pháp:

Các đặc trưng của quần xã:

+ Thành phần loài: Loài ưu thế, loài đặc trưng, loài chủ chốt

+ Phân bố cá thể trong không gian: theo chiều ngang và chiều thẳng đứng.5

Cách giải:

Thành phần loài là đặc trưng cơ bản của quần xã.

Chọn C.

Phương pháp:

Xét 2 trường hợp tế bào có HVG và không có HVG.

Cách giải:

Xét 2 trường hợp:

+ TH₁: Có HVG

Giao tử tạo ra là: (AB Ab : aB ab : O)(X^D:Y) hoặc (AB ab : Ab aB : O)(X^D:Y)

TH₂: Không có HVG

Giao tử tạo ra là: (Ab aB: O)(X^D:Y) → Không thể tạo Ab Ab X^D.

Chọn B.

Phương pháp:

Áp dụng nguyên tắc bổ sung trong quá trình phiên mã: A-U; T-A; G-X; X-G.

Áp dụng nguyên tắc bổ sung trong phân tử ADN: A-T; G-X và ngược lại.

Cách giải:

Trên ARN chỉ có A, U, G → trên mạch mã gốc chỉ có: T, A, X → trên mạch gốc của gen chỉ có A,T,G → Không có X, U.

→ 5’ATG3’, 5’AGG3’, 5’ATA3’.

Chọn A.

Phương pháp:

Dịch mã: Tổng hợp protein trên mARN.

Phiên mã: Tổng hợp ARN trên mạch gốc của gen.

Nhân đôi ADN: Xảy ra trên 2 mạch của ADN.

Cách giải:

Quá trình trên xảy ra trên 2 mạch của ADN → đây là quá trình nhân đôi ADN.

Phương pháp:

Quần thể sinh vật là tập hợp những cá thể cùng loài, sinh sống trong một khoảng không gian nhất định, ở một thời điểm nhất định. Những cá thể trong quần thể có khả năng sinh sản tạo thành những thế hệ mới.16

Cách giải:

Tập hợp cá trắm đen ở hồ Cửa Nam là một quần thể sinh vật.

Các tập hợp khác gồm nhiều cá thể khác loài.

Chọn D.

Phương pháp:

Có 2 dạng đột biến NST:

+ Đột biến cấu trúc NST: Đảo đoạn, lặp đoạn, mất đoạn, chuyển đoạn.

+ Đột biến số lượng NST: Đột biến đa bội, đột biến lệch bội.

Cách giải:

Đột biến lệch bội chỉ làm thay đổi số lượng NST mà không làm thay đổi trình tự gen trên NST.

Chọn A.

Phương pháp:

Ổ sinh thái là không gian sinh thái đảm bảo cho loài tồn tại và phát triển theo thời gian.

Cách giải:

I đúng, nhưng 2 loài này sẽ có cạnh tranh với nhau.

II đúng, ổ sinh thái là không gian sinh thái còn nơi ở là địa điểm cư trú của chúng.

III đúng.

IV sai, các loài cùng sống trong một sinh cảnh có giới hạn nhiệt độ khác nhau.

Chọn C.

Phương pháp:

Xác định kiểu gen của những người chắc chắn đồng hợp → số người có kiểu gen dị hợp.

Cách giải:

Những người phụ nữ bị hói đầu có kiểu gen HH: 3

Những người đàn ông không bị hói có kiểu gen hh: 1,4,9

Ta có thể xác định kiểu gen của người 7: Hh

Những người còn lại có thể có kiểu gen dị hợp.

→ Có tối đa 8 người.

Chọn D.

Phương pháp:

Diễn thế sinh thái là quá trình biến đổi tuần tự của quần xã qua các giai đoạn, song song có sự biến đổi của môi trường, để đến cuối cùng có một quần xã tương đối ổn định.

Diễn thế nguyên sinh: khởi đầu từ một môi trường chưa có sinh vật, kết thúc sẽ hình thành một quần xã ổn định.17

Diễn thế thứ sinh: Xảy ra ở môi trường đã có quần xã sinh vật, kết quả sẽ hình thành quần xã ổn định hoặc quần xã suy thoái.

Nguyên nhân: Do tác động của nhân tố bên ngoài (khí hậu, thiên tai) hoặc do sự cạnh tranh gay gắt giữa các loài trong quần xã (nhân tố bên trong).

Cách giải:

I đúng.

II đúng.

III sai, đây là diễn thế nguyên sinh khởi đầu từ một môi trường chưa có sinh vật, kết thúc sẽ hình thành một quần xã ổn định, độ đa dạng sinh học cao.

IV sai, nguyên nhân của quá trình này là tác động của nhân tố bên ngoài (khí hậu, thiên tai) hoặc do sự cạnh tranh gay gắt giữa các loài trong quần xã (nhân tố bên trong).

Chọn A.

Phương pháp:

Theo nguyên tắc bổ sung, A=T; G=X.

Phân tích số X đề cho thành biểu thức thể hiện mối quan hệ giữa các dữ kiện.

Cách giải:

Ta có : 1078 = 400 + 399 × 2 → cơ thể có kiểu gen: AAa → đột biến tam bội.

Chọn C.

Phương pháp:

Insulin và glucagon là 2 hormone điều hòa đường huyết:

+ Insulin: Chuyển glucose → glycogen → giảm đường huyết.

+ Glucagon: Chuyển glycogen → glucose → tăng đường huyết.

Cách giải:

A đúng, vì khi đó lượng đường trong máu cao hơn mức trung bình nên tuyến tụy sẽ tiết insulin.

B sai, lượng đường trong máu của người này < 7 mm mol/l nên không bị bệnh tiểu đường.

C sai, vì khi đó lượng đường trong máu cao hơn mức trung bình nên tuyến tụy sẽ tiết insulin.

D sai, do lượng đường trong máu của người này bình thường nên không nên ăn nhiều thức ăn đường bột, có thể gây bệnh tiểu đường.

Chọn A.

Phương pháp:

Quá trình hình thành loài mới có thể diễn ra cùng khu hoặc khác khu vực địa lí.

Các nhân tố tiến hóa làm thay đổi cấu trúc di truyền của quần thể lâu dần sẽ dẫn tới cách li sinh sản với quần thể ban đầu → hình thành loài mới.

Cách giải

Cả 4 phát biểu trên đều đúng về quá trình hình thành loài.

Chọn B.

Phương pháp:

Bước 1: Tính tổng số cá thể của các quần thể

Áp dụng công thức tính mật độ cá thể = tổng số cá thể / diện tích phân bố.

Bước 2: Xét các phát biểu.

Cách giải:

I sai, quần thể D có kích thước nhỏ nhất.

II đúng. Kích thước của quần thể A lớn hơn kích thước của quần thể C.

III đúng. Nếu kích thước của quần thể B tăng 20% → sau 1 năm, kích thước là: 3000 × 120% =3600 cá thể.

Mật độ của quần thể B là: 3600 : 1200 = 30 cá thể/ha.

IV sai, mật độ cá thể của quần thể D nhỏ nhất → các cá thể ít cạnh tranh với nhau nhất.

Chọn A.

Phương pháp:

Bước 1: Tính tần số alen qua các thế hệ.

Quần thể có thành phần kiểu gen : xAA:yAa:zaa

Tần số alen \({p_A} = x + \frac{y}{2} \to {q_a} = 1 - {p_A}\)

Bước 2: So sánh tần số alen các thế hệ

+ Nếu thay đổi theo 1 hướng → Chọn lọc tự nhiên

+ Nếu thay đổi đột ngột → Các yếu tố ngẫu nhiên

+ Nếu không thay đổi → giao phối.

Bước 3: Xét các phát biểu.

Cách giải:

Ta thấy ở F₁, F₁ tần số alen không đổi và đạt cân bằng di truyền.

Từ F₃ tần số alen thay đổi mạnh → các yếu tố ngẫu nhiên.

Từ F₃ → F₅, tần số alen không đổi, tỉ lệ đồng hợp tăng, dị hợp giảm → Giao phối không ngẫu nhiên.

Xét các phát biểu:

I đúng, vì thành phần kiểu gen không thay đổi qua các thế hệ.

II đúng, vì tần số alen thay đổi đột ngột.

III đúng.

IV sai, nhân tố tiến hóa ở đây là giao phối không ngẫu nhiên.

Chọn C.

Phương pháp:

Tìm trình tự codon trên mARN → trình tự axit amin (nếu có thể).

So sánh giữa các dòng.

Cách giải:

Thay T bằng U ở mạch bổ sung, ta có trình tự các codon trên mARN:

Dòng 1: GXU – AUG – UGG → trình tự axit amin Ala – Met – Trp.

Dòng 2: GXU – AAG – XGG → trình tự axit amin Ala – Lys – Arg.

Dòng 3: GXU – AUG – XGG → trình tự axit amin Ala – Met – Arg.

I đúng, nếu cặp nucleotit số 3 bị đột biến thành nucleotit loại nào thì codon đó đều mã hóa Ala → không ảnh hưởng đến trình tự axit amin.

II sai.

III đúng, nếu đột biến làm codon UGG → UAG (bộ ba kết thúc).

IV đúng.

Chọn D.

Phương pháp:

Xác định kiểu gen có thể có của con lông vàng và con lông nâu → Xét các phát biểu.

Cách giải:

A-B-: đen; A-bb: vàng; aa--: nâu.

P: ♂ lông vàng × ♀ lông nâu: A-bb × aa--

Xét các phát biểu.

I đúng, nếu P có kiểu gen Aabb × aaBb → 1AaBb:1Aabb: 1aaBb:1aabb → 1 đen: 1 vàng : 2 nâu.

II đúng, vì con lông vàng có 2 kiểu gen (AAbb; Aabb) × con lông nâu có 3 kiểu gen (aaBB; aaBb; aabb).

III sai. Nếu P có kiểu gen Aabb × aaBb → 1AaBb:1Aabb: 1aaBb:1aabb → 1 đen: 1 vàng : 2 nâu.

IV đúng, nếu con vàng P thuần chủng thì đời con luôn có A → không thể có con lông nâu.

Chọn D.